KHẢ NĂNG GIỮ NƯỚC CỦA ĐẤT

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 6

Tạo lúc : Mon, 30/06/2025 20:20

Cập nhật lúc : 20:20pm 30/06/2025

THỂ LOẠIChăm Sóc Đất Đất Và Cải Tạo Đất

Khả Năng Giữ Nước Của Đất: Yếu Tố Sống Còn Cho Năng Suất Cây Trồng Và Nền Nông Nghiệp Bền Vững

Nước là chất thiết yếu nhất đối với sự sống và cũng cần thiết cho nông nghiệp. Khả năng giữ nước của đất là một trong những chỉ số vật lý quan trọng hàng đầu, phản ánh khả năng đất hấp thụ và lưu trữ nước để cung cấp cho cây trồng. Một nền đất có khả năng giữ nước tốt sẽ đảm bảo độ ẩm cần thiết cho cây, đặc biệt trong mùa khô hạn, giúp cây phát triển ổn định và đạt năng suất cao. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ trình bày một cách khoa học về khả năng giữ nước của đất, tầm quan trọng, các yếu tố ảnh hưởng và biện pháp cải thiện hiệu quả.

1. Giới Thiệu Chung Về Khả Năng Giữ Nước Của Đất

Đất tốt thực hiện tốt ba chức năng chính trong nông nghiệp: đỡ cây; giữ gìn và cung cấp chất dinh dưỡng, nước và không khí cho cây; và tạo điều kiện thuận lợi cho cây sinh trưởng. Đất có kết cấu tốt được coi là có tính chất vật lý tốt và sẽ đảm bảo cả hai chức năng giữ nước cao và hút nước tốt. Khả năng giữ nước của đất đề cập đến lượng nước mà đất có thể lưu trữ và cung cấp cho cây trồng.

2. Tầm Quan Trọng Của Khả Năng Giữ Nước Đối Với Cây Trồng

Khả năng giữ nước tối ưu đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong nhiều quá trình sinh học của cây:

Cung cấp nước liên tục: Đảm bảo cây có đủ nước để duy trì các hoạt động sống, đặc biệt trong điều kiện không có mưa hoặc tưới tiêu liên tục.
Hấp thụ dinh dưỡng: Nước là dung môi hòa tan các chất dinh dưỡng, giúp rễ cây hấp thụ chúng dễ dàng.
Quang hợp và điều hòa nhiệt độ: Nước là thành phần thiết yếu cho quá trình quang hợp và giúp cây tự làm mát thông qua thoát hơi nước.
Duy trì cấu trúc cây: Nước giúp duy trì sức căng của tế bào, giữ cho cây và lá đứng vững.

3. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Khả Năng Giữ Nước Của Đất

Khả năng giữ nước của đất phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

Kết cấu và thành phần đất: Đất chủ yếu cấu thành từ chất rắn (khoáng chất và chất mùn), nước và không khí. Đất có kết cấu tốt hay không đều tùy thuộc ở sự phân bổ của từng thành phần này.
- Đất sét: Có hàm lượng chất rắn cao và khả năng giữ nước tốt song lại có hàm lượng không khí thấp. Do phân tử nhỏ và lỗ trống bé nên chỉ cần có nước là lỗ trống bị nghẽn nước và không khí bị đẩy ra ngoài.
- Đất cát: Có hàm lượng không khí cao nhưng khả năng giữ nước lại kém. Hạt lớn và lỗ trống lớn nên kể cả nước có vào, không khí vẫn lọt qua và đẩy nước ra ngoài.
- Đất thịt: Với tỷ lệ cân đối của các hạt cát, bùn, sét và mùn, đất thịt có khả năng giữ nước tối ưu.
Hàm lượng chất hữu cơ (Mùn): Đất có hàm lượng hữu cơ cao có thể hấp thụ nhiều nước hơn. Mùn có khả năng giữ nước rất cao. Điều này vô cùng quan trọng giúp cải tiến kết cấu đất một cách hiệu quả. Nếu lượng mùn được cung cấp đủ, đất sét sẽ lại hút nước tốt và đất cát cũng có khả năng giữ nước tốt.
Cấu trúc đất: Cách các hạt đất liên kết với nhau thành các tập hợp. Đất có cấu trúc hạt viên (vụn) tốt sẽ tạo ra các lỗ hổng kích thước đa dạng, vừa giữ nước vừa đảm bảo thoáng khí.
Độ sâu tầng đất: Tầng đất càng sâu, khả năng giữ nước càng lớn.
Thảm thực vật: Thực vật giúp làm giảm bớt sự xói mạnh của nước trên mặt đất bằng cách ngăn giữ nó lại và nước sẽ dần dần thấm vào đất, từ đó cây cỏ sẽ sử dụng nước đó cho một thời kỳ dài. Nước đọng lại ở đất bằng lâu hơn là ở đất dốc.

4. Các Vấn Đề Khi Khả Năng Giữ Nước Kém

Khi khả năng giữ nước của đất bị kém, đất sẽ nhanh chóng khô hạn, gây ra nhiều tác hại:

Cây bị héo, còi cọc: Không đủ nước để duy trì các hoạt động sống.
Giảm hấp thụ dinh dưỡng: Dinh dưỡng không hòa tan trong nước, cây không thể hấp thụ.
Năng suất giảm: Ảnh hưởng đến ra hoa, đậu quả, làm hạt lép, quả nhỏ.
Đất khô cứng: Đất dễ bị chai cứng, nứt nẻ khi thiếu nước, ảnh hưởng đến cấu trúc và hoạt động của vi sinh vật.

5. Các Biện Pháp Cải Thiện Khả Năng Giữ Nước Của Đất Khoa Học

Để cải thiện khả năng giữ nước và duy trì sức khỏe của đất, cần áp dụng các biện pháp tổng hợp:

Tăng cường chất hữu cơ: Đây là biện pháp quan trọng nhất. Cung cấp phân chuồng hoai mục, phân trộn (compost), phân hữu cơ vi sinh giúp cải thiện cấu trúc đất, làm đất tơi xốp hơn và tăng khả năng giữ nước. Mùn là chất tốt nhất.
Phủ đất (Mulching): Phủ rơm rạ, cỏ khô, tàn dư thực vật lên bề mặt đất. Lớp phủ bảo vệ đất khỏi sự bốc hơi nước do nắng và gió, giúp giữ ẩm hiệu quả.
Trồng cây che phủ (Cover Crop) và phân xanh (Green Manure): Các loại cây này khi sinh trưởng sẽ giúp giữ ẩm, và khi vùi vào đất sẽ bổ sung hữu cơ, tăng khả năng giữ nước.
Cải thiện kết cấu đất (đối với đất cát): Trộn thêm đất sét, bùn, hoặc các vật liệu có khả năng giữ nước tốt hơn vào đất cát để tăng khả năng giữ ẩm.
Sử dụng hệ thống tưới tiêu hiệu quả:
- Tưới nhỏ giọt: Cung cấp nước trực tiếp vào vùng rễ, giảm thất thoát do bay hơi.
- Quản lý lịch tưới: Tưới đúng và đủ lượng nước theo nhu cầu của cây và loại đất, tránh lãng phí nước.
Tạo những chỗ chứa nước như hồ: Rất có ích cho mùa khô.
Ở chỗ đất dốc, trồng theo bậc thang hay theo đường viền (đường đồng mức): Sẽ giảm bớt sự mất nước.
Bảo tồn rừng và trồng rừng: Đây là cách hữu hiệu nhất để tăng thêm lượng mưa hữu hiệu trên một khu vực. Nguồn nước của các sông lấy từ việc rừng giữ một lượng nước mưa rất lớn và sẽ nhả nước đó ra từ từ. Hơn nữa rừng làm tăng thêm và duy trì lượng mưa hiện tại qua việc hình thành mây từ sự bốc hơi, đặc biệt là ở vùng đất xa biển.

6. Kết Luận

Khả năng giữ nước của đất là yếu tố sống còn đối với sự phát triển của cây trồng, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và mùa khô ngày càng gay gắt. Bằng cách hiểu rõ đặc điểm và áp dụng các biện pháp cải thiện khả năng giữ nước một cách khoa học, bền vững, tập trung vào việc tăng cường chất hữu cơ và bảo vệ bề mặt đất, chúng ta có thể đảm bảo cây trồng luôn được cung cấp đủ nước, góp phần vào năng suất cao, nông sản chất lượng và một nền nông nghiệp thịnh vượng. congnghenonghiep.vn cam kết cung cấp những kiến thức chuyên sâu để hỗ trợ bà con nông dân trên hành trình này.

Tags:Giữ Nước Hệ Thống Tưới Hữu Cơ

Bài Trước Đó