ĐỒNG (COPPER)

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 5

Tạo lúc : Wed, 02/07/2025 08:59

Cập nhật lúc : 08:59am 02/07/2025

THỂ LOẠIChăm Sóc Đất Phân Bón - Dinh Dưỡng

Đồng (Copper): Nguyên Tố Vi Lượng "Bảo Vệ" Và Bí Quyết Nâng Cao Sức Đề Kháng, Chất Lượng Nông Sản

Trong số các nguyên tố vi lượng thiết yếu, Đồng (Copper - Cu) đóng vai trò quan trọng, thường được ví như "chất bảo vệ" vì sự ảnh hưởng của nó đến khả năng chống chịu bệnh tật của cây trồng và nhiều quá trình sinh lý then chốt. Mặc dù chỉ cần với hàm lượng cực nhỏ, nhưng thiếu hụt hoặc thừa thãi Đồng có thể gây ra những rối loạn nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng, phát triển của cây và chất lượng nông sản. Hiểu rõ về Đồng, tầm quan trọng, các biểu hiện khi thiếu/thừa và biện pháp quản lý khoa học là chìa khóa để kiến tạo một nền nông nghiệp thịnh vượng và bền vững. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ trình bày một cách khoa học về Đồng trong nông nghiệp.

1. Giới Thiệu Chung Về Đồng (Copper - Cu)

Đồng là một trong những nguyên tố vi lượng thiết yếu mà cây trồng cần với lượng rất nhỏ. Nó không phải là thành phần cấu tạo chính của vật chất hữu cơ, mà chủ yếu đóng vai trò xúc tác, tham gia vào các phản ứng oxy hóa-khử và là thành phần của nhiều enzyme quan trọng. Đất tốt thực hiện tốt ba chức năng chính trong nông nghiệp, trong đó có việc giữ gìn và cung cấp chất dinh dưỡng. Thiếu chất dinh dưỡng vi mô là một trong những vấn đề của sự thoái hóa đất.

2. Vai Trò Cốt Lõi Của Đồng Đối Với Cây Trồng

Đồng tham gia vào nhiều quá trình sinh lý quan trọng, đặc biệt là liên quan đến hô hấp và sức đề kháng:

Quang hợp và hô hấp: Đồng là thành phần của plastocyanin (trong chuỗi vận chuyển electron của quang hợp) và cytochrome oxidase (trong chuỗi vận chuyển electron của hô hấp), do đó đóng vai trò trực tiếp trong quá trình sản xuất năng lượng của cây.
Tổng hợp lignin và protein: Đồng cần thiết cho sự tổng hợp lignin - chất giúp cây cứng cáp, tăng khả năng chống đổ ngã. Nó cũng tham gia vào quá trình tổng hợp protein.
Phát triển tế bào: Tham gia vào quá trình phân chia và kéo dài tế bào, đặc biệt ở các đỉnh sinh trưởng.
Tăng cường sức đề kháng: Đồng là một trong những vi lượng quan trọng nhất giúp cây tăng khả năng chống chịu với các loại nấm bệnh và vi khuẩn.
Ảnh hưởng đến quá trình ra hoa, đậu quả: Đồng có vai trò trong sự hình thành phấn hoa và quá trình thụ phấn.

3. Chu Trình Đồng Trong Đất Và Sự Sẵn Có

Đồng tồn tại trong đất dưới dạng ion Cu2+ và các phức chất hữu cơ. Nguồn gốc của Đồng chủ yếu từ khoáng vật trong đất hoặc chất hữu cơ.

Nguồn gốc: Khoáng vật chứa Đồng, quá trình phong hóa đá, và chất hữu cơ phân hủy.
Tính di động: Đồng có tính di động tương đối thấp trong đất và trong cây (khá khó di chuyển từ lá già sang lá non).
Sẵn có bị ảnh hưởng bởi pH và chất hữu cơ:
- pH đất: Đồng dễ sẵn có cho cây ở pH đất thấp (chua). Khi pH đất quá cao (kiềm), Đồng dễ bị cố định và khó hấp thụ.
- Chất hữu cơ: Đồng có thể tạo phức với chất hữu cơ. Mặc dù giúp giảm rửa trôi, nhưng nếu tạo phức quá bền, Đồng có thể bị giữ chặt và khó giải phóng cho cây.
- Đối kháng ion: Thừa Lân (P) và Kẽm (Zn) có thể gây đối kháng và làm giảm hấp thụ Đồng.

4. Dấu Hiệu Nhận Biết Khi Cây Trồng Thiếu Hoặc Thừa Đồng

Sự cân đối dinh dưỡng cho cây trồng là điều hết sức quan trọng. Thiếu hoặc thừa Đồng đều gây ra những biểu hiện bất thường và ảnh hưởng xấu đến cây:

4.1. Thiếu Đồng (Phổ Biến Ở Đất Hữu Cơ Cao, Đất Kiềm)

Các triệu chứng thường xuất hiện ở lá non hoặc chồi non vì Đồng ít di động trong cây.

Trên lá và ngọn: Lá non chuyển màu xanh đậm bất thường, có thể có ánh xanh đen, sau đó xuất hiện các đốm hoại tử ở chóp lá hoặc rìa lá. Lá có thể bị xoăn, biến dạng. Ngọn và chồi non bị chết khô ("bệnh ngọn chết").
Trên hoa và quả: Cây ra hoa kém, rụng hoa, đậu quả kém. Quả nhỏ, biến dạng.
Trên thân: Thân mềm yếu, dễ đổ ngã.
Nguyên nhân: Đất nghèo Đồng, pH đất cao (kiềm), đất hữu cơ cao (Đồng bị giữ chặt bởi chất hữu cơ), bón thừa Đạm, Lân, Kẽm.

4.2. Thừa Đồng (Hiếm Gặp, Thường Do Ô Nhiễm)

Thừa Đồng thường do ô nhiễm công nghiệp, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật gốc Đồng quá nhiều, hoặc bón quá liều lượng. Gây độc cho cây.

Dấu hiệu: Lá già có thể chuyển màu vàng, có đốm nâu hoặc đen hoại tử. Rễ cây bị tổn thương, phát triển kém. Thừa Đồng có thể gây ức chế hấp thụ Sắt và Mangan.
Nguyên nhân: Đất bị ô nhiễm kim loại nặng, bón quá nhiều phân bón/thuốc gốc Đồng.

5. Biện Pháp Quản Lý Đồng Khoa Học Và Bền Vững

Để duy trì cân bằng Đồng và tối ưu hóa năng suất, cần áp dụng các biện pháp tổng hợp:

5.1. Phân Tích Đất Và Lá (Chẩn Đoán Chính Xác)

Kiểm tra đất định kỳ: Giúp xác định chính xác hàm lượng Đồng dễ tiêu và độ pH của đất, từ đó đưa ra kế hoạch bón phân chính xác.
Phân tích lá: Giúp chẩn đoán chính xác tình trạng thiếu/thừa Đồng trong cây.

5.2. Bổ Sung Đồng Từ Nguồn Hữu Cơ Và Vô Cơ Phù Hợp

Phân hữu cơ: Phân chuồng hoai mục, phân trộn (compost) là nguồn cung cấp Đồng tự nhiên quan trọng. Đồng tạo phức với chất hữu cơ thường ít bị rửa trôi và sẵn có hơn cho cây.
Phân hóa học chứa Đồng: Sử dụng các loại phân bón như Đồng Sulfat (CuSO4), Đồng Chelate (Cu-EDTA).
- Bón gốc: Trộn đều vào đất theo liều lượng khuyến cáo.
- Phun qua lá: Đây là phương pháp hiệu quả nhất để bổ sung Đồng, đặc biệt khi cây có dấu hiệu thiếu hụt cấp tính, hoặc trong các giai đoạn cây cần Đồng nhiều (ra hoa, đậu quả).

5.3. Cải Thiện Môi Trường Đất Tổng Thể

Điều chỉnh pH đất về mức tối ưu (pH 5.0 - 7.0): Đảm bảo Đồng ở dạng dễ hấp thụ nhất.
Tăng cường chất hữu cơ (mùn) cho đất: Cải thiện khả năng giữ Đồng và các vi lượng khác.
Quản lý độ ẩm đất hợp lý: Đảm bảo đất đủ ẩm nhưng không ngập úng.
Tránh bón quá thừa Lân và Kẽm: Để hạn chế hiện tượng đối kháng ion gây thiếu Đồng.

5.4. Áp Dụng Biện Pháp Canh Tác Bền Vững

Luân canh cây trồng: Giúp cân bằng dinh dưỡng trong đất.
Đa canh (trồng xen): Tăng cường đa dạng sinh học trong đất.
Sử dụng cây che phủ/phân xanh: Bổ sung hữu cơ và cải thiện sức khỏe đất.

6. Kết Luận

Đồng là nguyên tố vi lượng "bảo vệ", tuy cần ít nhưng lại có vai trò vô cùng thiết yếu, đặc biệt là trong quá trình quang hợp, hô hấp và khả năng chống chịu bệnh của cây trồng. Việc quản lý Đồng cần được thực hiện một cách khoa học và cân đối, dựa trên chẩn đoán chính xác và ưu tiên cải thiện môi trường đất tổng thể. Bằng cách áp dụng các biện pháp bổ sung hợp lý và các kỹ thuật canh tác bền vững, chúng ta có thể tối ưu hóa hiệu quả sử dụng Đồng, nâng cao năng suất, chất lượng nông sản, đồng thời bảo vệ tài nguyên đất và môi trường. congnghenongnghiep.vn cam kết cung cấp những kiến thức chuyên sâu để hỗ trợ bà con nông dân trên hành trình kiến tạo nền nông nghiệp thịnh vượng và bền vững.

Tags:Nấm Bệnh Đồng Sắt Kẽm Vi Lượng

Bài Trước Đó