PHẤN TRẮNG (POWDERY MILDEW)

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 1

Tạo lúc : Fri, 04/07/2025 10:54

Cập nhật lúc : 10:54am 04/07/2025

THỂ LOẠIQuản Lý Dịch Hại Nhận Diện Sâu Bệnh

Phấn Trắng (Powdery Mildew): Bệnh Hại Phổ Biến Và Giải Pháp Kiểm Soát Khoa Học Bảo Vệ Cây Trồng Khỏe Mạnh

Trong số các bệnh hại cây trồng, phấn trắng (Powdery Mildew) là một trong những bệnh nấm phổ biến và dễ nhận diện nhất, tấn công nhiều loại cây trồng quan trọng từ rau màu (bầu, bí, dưa chuột, bí đỏ, cà chua), cây ăn quả (xoài, nho, táo, đào, ớt) đến cây cảnh. Bệnh này gây ra một lớp bột trắng như phấn trên bề mặt lá, thân và hoa, làm giảm khả năng quang hợp và ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, chất lượng nông sản. Hiểu rõ về phấn trắng, đặc điểm, dấu hiệu gây hại và các biện pháp kiểm soát khoa học là chìa khóa để bảo vệ cây trồng và kiến tạo một nền nông nghiệp thịnh vượng, bền vững. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ trình bày một cách khoa học về bệnh phấn trắng trong nông nghiệp.

1. Giới Thiệu Chung Về Bệnh Phấn Trắng

Đất tốt thực hiện tốt ba chức năng chính trong nông nghiệp, trong đó có việc tạo điều kiện thuận lợi cho cây sinh trưởng. Tuy nhiên, đất có sức khỏe kém sẽ làm gia tăng những cây kém sức khỏe khiến chúng dễ bị dịch bệnh (sâu, bệnh) tấn công. Dịch bệnh không được giải quyết và ngày càng trở nên tồi tệ hơn, tạo thành một vòng luẩn quẩn.

Phấn trắng là bệnh do nhiều loài nấm thuộc họ Erysiphaceae gây ra. Đặc trưng của bệnh là tạo ra một lớp sợi nấm và bào tử màu trắng, dạng bột như phấn, phủ trên bề mặt lá (cả mặt trên và mặt dưới), thân non, chồi non và hoa của cây. Khác với nhiều loại nấm khác ưa ẩm, nấm phấn trắng thường phát triển mạnh trong điều kiện khô ráo, ấm áp vào ban ngày và ẩm độ cao vào ban đêm.

2. Dấu Hiệu Nhận Biết Bệnh Phấn Trắng Gây Hại (Triệu Chứng Điển Hình)

Việc phát hiện sớm dấu hiệu phấn trắng là rất quan trọng để có biện pháp xử lý kịp thời:

Lớp bột màu trắng như phấn: Đây là triệu chứng đặc trưng nhất. Các đốm nhỏ màu trắng xuất hiện ban đầu trên lá, sau đó lan rộng và hợp nhất thành các mảng bột trắng như phấn phủ lên toàn bộ bề mặt lá, thân non, chồi non và nụ hoa. Lớp phấn này có thể dễ dàng lau sạch bằng tay.
Lá vàng, khô và rụng sớm: Khi bệnh nặng, các tế bào lá bị nấm hút dinh dưỡng sẽ chuyển màu vàng, khô héo và rụng sớm, làm giảm diện tích quang hợp của cây.
Biến dạng lá, chồi: Lá có thể bị xoăn, nhăn nheo, biến dạng, còi cọc. Chồi non bị thui chột.
Hoa và quả non bị ảnh hưởng: Nụ hoa không nở hoặc biến dạng. Quả non bị nhiễm bệnh có thể xuất hiện các vết trắng, sần sùi, biến dạng, chậm lớn, hoặc rụng non. (ví dụ: trên xoài non, nho).
Cây còi cọc, sinh trưởng kém: Bệnh nặng làm cây suy yếu tổng thể, giảm khả năng ra hoa, đậu quả.

3. Các Yếu Tố Thúc Đẩy Bệnh Phấn Trắng Phát Triển

Nhiệt độ ấm áp ban ngày, mát mẻ ban đêm và ẩm độ không khí cao: Khác với nhiều bệnh nấm khác, phấn trắng không cần nước tự do trên bề mặt lá để nảy mầm. Tuy nhiên, ẩm độ không khí cao vào ban đêm (do sương hoặc độ ẩm) và nhiệt độ ấm áp vào ban ngày là điều kiện lý tưởng.
Thiếu thông thoáng: Trồng cây quá dày, tán lá rậm rạp làm giảm thông thoáng, tạo môi trường thuận lợi cho nấm phát triển.
Thiếu ánh sáng: Cây bị che bóng hoặc thiếu ánh sáng có thể dễ nhiễm bệnh hơn.
Cây trồng suy yếu hoặc thừa đạm: Đất có sức khỏe kém sẽ làm gia tăng những cây kém sức khỏe khiến chúng dễ bị dịch bệnh (sâu, bệnh) tấn công. Cây thừa đạm, thân mềm yếu, cũng dễ bị phấn trắng.
Nguồn bệnh tồn tại: Bào tử nấm có thể tồn tại trên tàn dư cây bệnh vụ trước, cỏ dại hoặc lây lan qua gió, côn trùng.

4. Biện Pháp Kiểm Soát Bệnh Phấn Trắng Khoa Học (Quản Lý Dịch Hại Tổng Hợp - IPM)

Kiểm soát bệnh phấn trắng đòi hỏi sự nghiêm ngặt và áp dụng chiến lược tổng hợp, ưu tiên các biện pháp phòng ngừa và sinh học:

4.1. Biện Pháp Canh Tác (Phòng Ngừa Tuyệt Đối)

Chọn giống kháng bệnh: Sử dụng các giống cây trồng có khả năng kháng hoặc chống chịu tốt với bệnh phấn trắng.
Vệ sinh vườn/ruộng: Dọn sạch tàn dư cây bệnh, lá rụng, cỏ dại. Tiêu hủy cây bệnh nặng (đốt hoặc chôn sâu) ngay lập tức để loại bỏ nguồn bệnh.
Cắt tỉa, tạo tán thông thoáng: Cắt bỏ cành già, cành yếu, cành bị bệnh, cành mọc dày đặc để tăng cường thông thoáng, giúp ánh sáng chiếu đều và giảm ẩm độ trong tán cây.
Mật độ trồng hợp lý: Không trồng quá dày.
Bón phân cân đối: Tránh bón thừa Đạm vì cây sẽ phát triển thân lá mềm yếu, dễ bị bệnh. Đảm bảo cây có đủ Kali, Canxi để tăng sức đề kháng. Cây khỏe mạnh chống chịu tốt hơn.
Quản lý nước: Tưới đủ ẩm, không tưới quá nhiều gây ngập úng. Tránh tưới phun lên tán lá vào buổi chiều tối để lá không bị ướt qua đêm.

4.2. Biện Pháp Sinh Học (Ưu Tiên Hàng Đầu)

Sử dụng vi sinh vật đối kháng:
- Nấm Trichoderma spp.: Một số chủng Trichoderma có khả năng ức chế nấm gây bệnh phấn trắng.
- Vi khuẩn Bacillus spp.: Một số chủng Bacillus sản xuất các hợp chất kháng nấm hoặc kích hoạt hệ thống phòng thủ của cây.
- Ứng dụng: Xử lý đất (trộn, tưới), xử lý hạt giống, và đặc biệt là phun lên lá để tạo hàng rào bảo vệ.
Sử dụng chế phẩm IMO (Vi sinh vật bản địa): Giúp thúc đẩy một hệ vi sinh vật đất đa dạng và cân bằng, làm tăng khả năng đối kháng tự nhiên của đất với mầm bệnh.
Chiết xuất thực vật:
- Dung dịch baking soda (NaHCO3): Pha loãng baking soda với nước và một ít xà phòng rửa chén (chất bám dính) phun lên lá. Có tác dụng thay đổi pH bề mặt lá, ức chế nấm.
- Sữa tươi pha loãng: Pha sữa tươi không đường với nước (tỷ lệ 1:9 hoặc 1:10) phun lên lá. Protein trong sữa được cho là có tác dụng kháng nấm.
- Dầu Neem: Phun dầu Neem pha loãng để ức chế nấm và xua đuổi côn trùng.

4.3. Biện pháp Hóa học (Hạn chế và có kiểm soát)

Chỉ sử dụng khi cần thiết: Áp dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học là biện pháp cuối cùng khi các biện pháp khác không hiệu quả và bệnh đã bùng phát mạnh.
Chọn đúng thuốc: Sử dụng thuốc diệt nấm (fungicide) đặc trị bệnh phấn trắng, thường là các loại thuốc có gốc lưu huỳnh hoặc thuốc hóa học tổng hợp.
Tuân thủ 4 đúng: Đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng lúc (phun khi bệnh mới chớm), đúng cách (phun kỹ cả hai mặt lá).
Luân phiên thuốc: Luân phiên sử dụng các loại thuốc có hoạt chất và cơ chế tác động khác nhau để tránh nấm phát triển tính kháng.
Đảm bảo thời gian cách ly: Ngừng phun thuốc trước khi thu hoạch theo đúng quy định để đảm bảo an toàn thực phẩm.
Hạn chế tối đa việc lạm dụng phân hóa học và thuốc trừ sâu hóa học: Chúng giết chết vi sinh vật có lợi và phá vỡ sự cân bằng hệ sinh thái.

5. Kết Luận

Phấn trắng là bệnh phổ biến, nhưng việc kiểm soát chúng hoàn toàn có thể được thực hiện một cách khoa học và bền vững thông qua chẩn đoán chính xác và ưu tiên các biện pháp phòng ngừa tổng hợp. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân, nhận diện sớm dấu hiệu gây hại và kiên trì áp dụng chiến lược IPM (đặc biệt là quản lý môi trường, vệ sinh, chọn giống kháng bệnh và sinh học), chúng ta có thể bảo vệ cây trồng hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại và kiến tạo một nền nông nghiệp thịnh vượng, thân thiện môi trường. congnghenongnghiep.vn cam kết cung cấp những kiến thức chuyên sâu để hỗ trợ bà con nông dân trên hành trình này.

Tags:Phấn Trắng Lưu Huỳnh Bệnh Nấm Trichoderma Đạm

Bài Trước Đó