VI SINH VẬT TĂNG KHẢ NĂNG HẤP THỤ DINH DƯỠNG

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 4

Tạo lúc : Wed, 02/07/2025 17:56

Cập nhật lúc : 17:56pm 02/07/2025

THỂ LOẠIChăm Sóc Đất Vi Sinh Vật Trong Nông Nghiệp

Vi Sinh Vật Tăng Khả Năng Hấp Thụ Dinh Dưỡng: Bí Quyết Khoa Học Nuôi Dưỡng Cây Trồng Hiệu Quả Tối Ưu

Trong một nền nông nghiệp bền vững, việc tối ưu hóa khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây trồng là chìa khóa để đạt năng suất cao mà không cần lạm dụng phân bón hóa học. Vi sinh vật tăng khả năng hấp thụ (Nutrient-Uptake Enhancing Microorganisms - NUEMs) là những "trợ thủ" đắc lực, sống trong đất hoặc cộng sinh với cây, giúp cây tiếp cận và sử dụng hiệu quả hơn các dưỡng chất có sẵn trong môi trường. Hiểu rõ về vi sinh vật tăng khả năng hấp thụ, tầm quan trọng, cơ chế hoạt động và biện pháp ứng dụng khoa học là yếu tố then chốt để kiến tạo một nền nông nghiệp thịnh vượng, hiệu quả và thân thiện với môi trường. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ trình bày một cách khoa học về vai trò của vi sinh vật trong việc tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây trồng.

1. Giới Thiệu Chung Về Vi Sinh Vật Tăng Khả Năng Hấp Thụ Dinh Dưỡng

Đất là yếu tố quan trọng trong nông nghiệp. Đất được định nghĩa là hỗn hợp của chất vô cơ, mùn, nước và không khí. Đất tốt thực hiện tốt ba chức năng chính trong nông nghiệp, trong đó có việc giữ gìn và cung cấp chất dinh dưỡng.

Vi sinh vật tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng (NUEMs) là các vi sinh vật sống trong vùng rễ (rhizosphere) hoặc trong các mô thực vật (nội sinh), giúp cải thiện khả năng cây hấp thụ nước và các chất dinh dưỡng từ đất. Chúng bao gồm nhiều chủng vi khuẩn, nấm, xạ khuẩn... hoạt động theo nhiều cơ chế khác nhau để hỗ trợ cây trồng.

2. Tầm Quan Trọng Cốt Lõi Của NUEMs Đối Với Nông Nghiệp

Vi sinh vật tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với nông nghiệp bền vững:

Tối ưu hóa dinh dưỡng cho cây: Giúp cây trồng hấp thụ hiệu quả hơn các nguyên tố đa lượng (N, P, K), trung lượng (Ca, Mg, S) và đặc biệt là vi lượng (Fe, Zn, Cu, B, Mn, Mo) mà cây cần. Điều này đảm bảo cây không bị thiếu hụt dinh dưỡng ngay cả khi nồng độ chúng trong đất ở mức thấp.
Giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học: Bằng cách tăng hiệu quả hấp thụ dinh dưỡng tự nhiên và từ các nguồn hữu cơ, NUEMs giúp giảm lượng phân bón vô cơ cần thiết, tiết kiệm chi phí sản xuất và giảm ô nhiễm môi trường.
Thúc đẩy sinh trưởng và phát triển: Cây được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ và cân đối sẽ phát triển khỏe mạnh, tăng khả năng quang hợp, ra hoa, đậu quả và nâng cao năng suất.
Tăng cường sức chống chịu: Cây khỏe mạnh, đủ dinh dưỡng sẽ có khả năng chống chịu tốt hơn với các điều kiện bất lợi (hạn hán, mặn, phèn) và sâu bệnh hại.
Cải thiện sức khỏe đất: NUEMs góp phần vào chu trình dinh dưỡng, cải thiện cấu trúc đất và tăng cường hoạt động của hệ vi sinh vật đất sống.

3. Các Loại Vi Sinh Vật Tăng Khả Năng Hấp Thụ Dinh Dưỡng Phổ Biến

Các nhóm NUEMs được ứng dụng rộng rãi và mang lại hiệu quả cao bao gồm:

Vi khuẩn cố định đạm:
- Cộng sinh (Rhizobium): Hình thành nốt sần trên rễ cây họ đậu, chuyển N2 khí quyển thành đạm dễ hấp thụ.
- Tự do (Azotobacter, Azospirillum, Cyanobacteria): Sống tự do trong đất, cố định đạm từ không khí.
Vi khuẩn phân giải lân (PSBs) và kali (KSBs): Các chủng Bacillus, Pseudomonas, Frateuria có khả năng hòa tan lân, kali và các khoáng chất khác từ dạng khó tan thành dạng cây dễ hấp thụ.
Nấm rễ cộng sinh (Mycorrhizae): Đây là nhóm nấm đặc biệt quan trọng. Chúng hình thành mối quan hệ cộng sinh với rễ cây, mở rộng đáng kể diện tích hấp thụ của rễ, giúp cây tiếp cận và hấp thụ hiệu quả hơn Lân, Kẽm, Đồng và nước từ những vùng đất xa rễ.
Vi khuẩn sản xuất hormone thực vật (PGPR - Plant Growth-Promoting Rhizobacteria): Nhiều chủng vi khuẩn (như Bacillus, Azospirillum) tiết ra auxin, gibberellin, cytokinin. Các hormone này kích thích phát triển hệ rễ, tăng số lượng lông hút, từ đó nâng cao khả năng hấp thụ nước và dinh dưỡng.
Vi sinh vật phân giải hữu cơ: Giúp chuyển hóa chất hữu cơ thành dinh dưỡng dễ hấp thụ.

4. Cơ Chế Hoạt Động Của Vi Sinh Vật Tăng Khả Năng Hấp Thụ

NUEMs tối ưu hóa khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây thông qua nhiều cơ chế chính:

Tăng cường sự sẵn có của dinh dưỡng:
- Cố định đạm: Cung cấp nguồn đạm mới cho đất từ khí quyển.
- Hòa tan khoáng chất: Chuyển hóa các dạng dinh dưỡng bị cố định hoặc khó tan thành dạng hòa tan.
- Phân giải hữu cơ: Giải phóng dinh dưỡng từ vật chất hữu cơ.
Mở rộng diện tích hấp thụ của rễ:
- Kích thích phát triển rễ: Sản xuất hormone thực vật (auxin) làm tăng chiều dài, số lượng nhánh và lông hút của rễ.
- Mối quan hệ cộng sinh (Mycorrhizae): Sợi nấm mở rộng ra xa vùng rễ, tăng đáng kể bề mặt tiếp xúc với đất, giúp cây hấp thụ nước và dinh dưỡng (đặc biệt Lân) từ những vùng đất mà rễ cây không thể vươn tới.
Thay đổi môi trường vùng rễ: Tiết ra các axit hữu cơ, enzyme, siderophore (hợp chất cạnh tranh sắt với mầm bệnh) làm thay đổi pH cục bộ hoặc làm cho dinh dưỡng dễ hấp thụ hơn.
Tăng cường sinh lý cây: Giúp cây khỏe mạnh hơn, hoạt động trao đổi chất hiệu quả hơn.

5. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Hoạt Động Của NUEMs

Hoạt động của vi sinh vật tăng khả năng hấp thụ bị ảnh hưởng bởi:

Hàm lượng chất hữu cơ: Là nguồn thức ăn và năng lượng chính.
Độ pH của đất: Mỗi chủng vi sinh vật có ngưỡng pH hoạt động tối ưu riêng.
Độ ẩm và thoáng khí: Cần điều kiện phù hợp (ẩm nhưng không úng, đủ oxy).
Nhiệt độ: Ảnh hưởng đến tốc độ trao đổi chất.
Sử dụng hóa chất nông nghiệp: Phân hóa học và thuốc trừ sâu là "kẻ thù" của NUEMs, chúng giết chết hoặc ức chế hoạt động của vi sinh vật có lợi.

6. Kỹ Thuật Ứng Dụng Vi Sinh Vật Tăng Khả Năng Hấp Thụ Dinh Dưỡng Khoa Học

Để NUEMs phát huy tối đa hiệu quả, cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

Sử dụng chế phẩm sinh học chất lượng: Mua từ nhà sản xuất uy tín, có nguồn gốc rõ ràng, ghi rõ chủng loại, mật độ vi sinh vật và hạn sử dụng (ví dụ: các loại phân vi sinh, chế phẩm chứa Rhizobium, Azospirillum, Bacillus, Trichoderma, Mycorrhizae).
Cách thức sử dụng:
- Xử lý hạt giống: Trộn hoặc ngâm hạt giống với chế phẩm trước khi gieo.
- Nhúng rễ cây con: Trước khi trồng, nhúng rễ cây con vào dung dịch chế phẩm.
- Bón gốc: Trộn vào đất khi làm đất, bón lót hoặc tưới gốc.
- Phun qua lá: (Một số loại chế phẩm như dịch trùn quế, FPJ, FFJ có thể phun qua lá để cung cấp vi lượng và chất kích thích).
- Ủ phân hữu cơ: Phối trộn vào đống ủ phân chuồng, phân trộn.
Thời điểm và tần suất sử dụng: Theo khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc chuyên gia nông nghiệp, phù hợp với giai đoạn sinh trưởng của cây.
Hạn chế sử dụng hóa chất nông nghiệp: Tránh trộn chung NUEMs với thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm hóa học. Cần cách ly thời gian sử dụng.
Kết hợp với chất hữu cơ: NUEMs phát huy hiệu quả tốt nhất khi đất giàu chất hữu cơ.
Đảm bảo môi trường đất tối ưu: Điều chỉnh pH, cải thiện cấu trúc, quản lý độ ẩm và thoáng khí.

7. Kết Luận

Vi sinh vật tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng là giải pháp nông nghiệp thông minh, mang lại sức mạnh to lớn từ tự nhiên để nuôi dưỡng cây trồng hiệu quả tối ưu. Bằng cách hiểu rõ vai trò của chúng và kiên trì áp dụng kỹ thuật sử dụng NUEMs một cách khoa học, chúng ta có thể giảm thiểu phụ thuộc vào phân bón hóa học, nâng cao năng suất, chất lượng nông sản và góp phần vào sự phát triển bền vững của nông nghiệp Việt Nam. congnghenongnghiep.vn cam kết cung cấp những kiến thức chuyên sâu để hỗ trợ bà con nông dân trên hành trình này.

Tags:Azospirillum Men Rhizobium Tăng Khả Năng Hấp Thụ Kẽm

Bài Trước Đó