KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY CAM TỪ A-Z

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 5

Tạo lúc : Fri, 27/06/2025 13:23

Cập nhật lúc : 13:23pm 27/06/2025

THỂ LOẠIKỹ Thuật Canh Tác Cây Ăn Quả

Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Cây Cam Từ A-Z: Hướng Dẫn Chi Tiết Cho Năng Suất Cao

Cây cam (Citrus sinensis) là một trong những loại cây ăn quả chủ lực, mang lại giá trị kinh tế cao và được ưa chuộng rộng rãi tại Việt Nam. Với hương vị thơm ngon và hàm lượng dinh dưỡng dồi dào, quả cam không chỉ là trái cây tươi mà còn là nguyên liệu cho nhiều sản phẩm chế biến. Để đạt được vườn cam năng suất cao và chất lượng tốt, việc áp dụng đúng kỹ thuật trồng cây cam và chăm sóc cây cam là vô cùng quan trọng. Bài viết này của congnghenongnghiep.vn sẽ cung cấp hướng dẫn khoa học và chi tiết từ khâu chuẩn bị đến thu hoạch và bảo quản.

1. Giới Thiệu Chung Về Cây Cam

Cây cam thuộc họ Rutaceae, là cây thân gỗ nhỏ đến trung bình, có thể cao tới 5-10m. Các giống cam phổ biến ở Việt Nam bao gồm: cam sành, cam đường canh, cam Vinh, cam xoàn, cam Cao Phong, v.v. Mỗi giống có đặc điểm riêng về hình dáng, màu sắc, hương vị và thời gian thu hoạch. Cam thường được trồng ở vùng có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt ưa nắng và độ ẩm phù hợp.

2. Kỹ Thuật Gieo Trồng Cây Cam

2.1. Chọn Giống và Thời Vụ

Chọn giống:
- Nên chọn cây cam giống có nguồn gốc rõ ràng, khỏe mạnh, không sâu bệnh.
- Ưu tiên các giống được nhân giống bằng phương pháp chiết cành, ghép mắt để đảm bảo giữ nguyên đặc tính của cây mẹ và cho quả sớm hơn so với trồng bằng hạt.
- Chọn giống phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu của địa phương bạn.
Thời vụ trồng:
- Thời điểm thích hợp nhất là vào đầu mùa mưa (khoảng tháng 5 - 7 dương lịch) để cây con có đủ độ ẩm phát triển, hoặc vào mùa xuân (tháng 2 - 3) nếu có điều kiện tưới tiêu chủ động. Tránh trồng vào giữa mùa khô nóng hoặc mùa mưa bão lớn.

2.2. Chuẩn Bị Đất Trồng

Cây cam ưa đất phù sa màu mỡ, tơi xốp, thoát nước tốt và có độ pH từ 5.5 - 6.5.

Làm đất:
- Trồng mới: Cày xới đất sâu 30-40cm, làm sạch cỏ dại và tàn dư thực vật.
- Đào hố: Kích thước hố trồng thường là 60x60x60 cm hoặc 80x80x80 cm, tùy thuộc vào độ phì nhiêu của đất.
Bón lót:
- Trộn đều đất với phân chuồng hoai mục (20-30 kg/hố), phân hữu cơ vi sinh (1-2 kg/hố) và vôi bột (0.5-1 kg/hố nếu đất chua). Có thể bổ sung thêm lân (super lân) để kích thích ra rễ.
- Bón lót trước khi trồng ít nhất 15-30 ngày để phân hoai mục hoàn toàn và đất ổn định.

2.3. Kỹ Thuật Trồng Cây Con

Khoảng cách trồng: Tùy thuộc vào giống cam và hình thức canh tác.
- Trồng dày (cho vườn nhỏ/thâm canh): Hàng cách hàng 3-4m, cây cách cây 2.5-3m.
- Trồng thưa (cho cây lâu năm/kết hợp): Hàng cách hàng 4-5m, cây cách cây 3.5-4m.
Kỹ thuật trồng:
- Cắt bỏ túi bầu hoặc nhẹ nhàng tách rễ khỏi bầu đất (nếu rễ bị bó chặt).
- Đặt cây con vào giữa hố sao cho mặt bầu ngang bằng hoặc hơi cao hơn mặt đất.
- Lấp đất và nén chặt xung quanh gốc.
- Tưới đẫm nước ngay sau khi trồng. Có thể cắm cọc cố định thân cây con nếu cây còn yếu.

3. Chăm Sóc Cây Cam

Chăm sóc cây cam đúng kỹ thuật là chìa khóa để cây phát triển mạnh, cho năng suất và chất lượng quả tối ưu.

3.1. Tưới Nước

Giai đoạn cây con: Tưới đều đặn 1-2 lần/ngày để duy trì độ ẩm, giúp cây bén rễ và phát triển thân lá.
Giai đoạn trưởng thành: Cần cung cấp đủ nước, đặc biệt vào mùa khô và các giai đoạn quan trọng như ra hoa, đậu quả, quả đang lớn.
- Sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt hoặc tưới gốc để tiết kiệm nước và đảm bảo hiệu quả.
- Tránh tưới quá nhiều gây ngập úng, thối rễ, đặc biệt trong mùa mưa. Đảm bảo hệ thống thoát nước tốt.

3.2. Bón Phân

Cây cam là cây ăn quả lâu năm, cần lượng dinh dưỡng lớn. Bón phân phải cân đối và phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng.

Giai đoạn cây con (1-3 năm đầu):
- Bón phân NPK cân đối (ví dụ 16-16-8 hoặc 13-13-13) kết hợp với phân hữu cơ định kỳ 1-2 tháng/lần.
- Giúp cây phát triển bộ rễ, thân cành vững chắc.
Giai đoạn kinh doanh (cây cho quả):
- Trước khi ra hoa (tháng 11 - 1 dương lịch): Bón phân NPK có hàm lượng Kali và Lân cao (ví dụ 5-10-3 hoặc 6-12-6) để kích thích phân hóa mầm hoa, ra hoa đồng loạt.
- Sau khi đậu quả (tháng 3 - 4): Bón NPK cân đối hoặc phân chuyên dùng cho cây ăn quả, tăng cường Đạm để nuôi quả non phát triển nhanh.
- Giai đoạn quả lớn và trước thu hoạch (tháng 6 - 8): Bón tăng cường Kali (ví dụ Kali Sunfat) để tăng độ ngọt, màu sắc và chất lượng quả.
- Sau thu hoạch (tháng 9 - 10): Bón phân hữu cơ (phân chuồng, phân trùn quế) kết hợp NPK để phục hồi sức cây, tái tạo cành và chuẩn bị cho vụ tiếp theo.
Bón lá: Phun bổ sung phân bón lá chứa vi lượng (Bo, Kẽm, Đồng, Magie, Canxi) trong các giai đoạn ra hoa, đậu quả để tăng tỷ lệ đậu quả và chống rụng quả non.

3.3. Cắt Tỉa, Tạo Tán

Tỉa cành tạo tán:
- Cây con: Cắt tỉa tạo khung thân chính và 3-4 cành cấp 1 khỏe mạnh, phân bố đều xung quanh thân.
- Cây trưởng thành: Loại bỏ các cành khô, cành sâu bệnh, cành tăm, cành mọc vượt, cành trong tán ít nắng để tạo độ thông thoáng, giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi quả và hạn chế sâu bệnh.
- Thực hiện sau mỗi vụ thu hoạch hoặc vào mùa khô.
Cắt tỉa định kỳ: Loại bỏ các chồi dại, chồi vượt mọc từ gốc hoặc thân chính.

3.4. Phòng Trừ Sâu Bệnh

Cây cam là đối tượng của nhiều loại sâu bệnh, đòi hỏi quản lý chặt chẽ theo nguyên tắc phòng trừ tổng hợp (IPM).

Sâu hại:
- Rệp sáp, rệp muội: Hút nhựa non, gây suy yếu cây.
- Sâu vẽ bùa: Gây hại lá non, làm lá xoăn, biến dạng.
- Nhện đỏ: Hút dịch tế bào, gây vàng lá, giảm quang hợp.
- Sâu đục thân, đục cành: Gây hại nghiêm trọng, có thể làm chết cây.
- Ruồi vàng đục quả: Gây thối rụng quả.
- Biện pháp: Vệ sinh vườn, tỉa cành thông thoáng, sử dụng thiên địch, bao trái, phun thuốc sinh học hoặc hóa học đặc trị khi cần thiết.
Bệnh hại:
- Bệnh vàng lá Greening: Bệnh nguy hiểm do vi khuẩn, lây lan nhanh qua côn trùng chích hút, chưa có thuốc chữa.
- Bệnh loét cam (canker): Do vi khuẩn, gây vết loét trên lá, thân, quả.
- Bệnh chảy gôm: Gây thối vỏ thân, rễ.
- Bệnh thán thư, sẹo, phấn trắng: Gây hại trên lá, hoa, quả.
- Biện pháp: Chọn giống sạch bệnh, tiêu hủy cây bệnh nặng, phun thuốc phòng ngừa định kỳ, cải tạo đất, bón phân cân đối để tăng sức đề kháng cho cây.

3.5. Làm Cỏ & Giữ Vệ Sinh Vườn

Thường xuyên làm sạch cỏ dại quanh gốc cây và trong vườn để tránh cạnh tranh dinh dưỡng và nơi trú ngụ của sâu bệnh.
Có thể phủ vật liệu hữu cơ (rơm rạ, vỏ cà phê) quanh gốc để giữ ẩm, hạn chế cỏ dại.

4. Thu Hoạch Quả Cam

4.1. Thời Điểm Thu Hoạch

Quả cam thường thu hoạch sau 8-12 tháng từ khi ra hoa, tùy giống và điều kiện thời tiết.

Dấu hiệu nhận biết: Quả đạt độ lớn tối đa, vỏ chuyển màu đặc trưng của giống (vàng, vàng cam), căng mọng, cuống mềm và có mùi thơm nhẹ.

4.2. Cách Thu Hoạch

Dùng kéo sắc cắt cuống quả, không giật hoặc bứt mạnh để tránh làm tổn thương quả và cành.
Nên thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát khi nhiệt độ thấp để quả giữ được độ tươi lâu hơn.
Xếp quả nhẹ nhàng vào sọt, thùng có lót vật liệu mềm để tránh dập nát.

5. Bảo Quản Quả Cam

5.1. Bảo Quản Tươi

Tại vườn/nhà: Để quả cam ở nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp. Có thể giữ được 1-2 tuần.
Bảo quản lạnh: Đối với số lượng lớn hoặc muốn kéo dài thời gian bảo quản, có thể bảo quản trong kho lạnh ở nhiệt độ 5-10°C và độ ẩm 85-90%.

5.2. Chế Biến và Bảo Quản Lâu Dài

Nước ép cam: Chế biến thành nước ép đóng chai/hộp.
Mứt cam, kẹo cam: Dùng vỏ hoặc ruột cam để làm mứt, kẹo.
Tinh dầu cam: Chiết xuất từ vỏ cam để sử dụng trong công nghiệp thực phẩm, mỹ phẩm.
Cam sấy dẻo: Chế biến thành sản phẩm ăn vặt.

Kết Luận

Trồng và chăm sóc cây cam đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và áp dụng đúng kỹ thuật. Từ việc chọn giống, chuẩn bị đất, bón phân, tỉa cành, đến phòng trừ sâu bệnh và thu hoạch, mỗi bước đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng. Với những kiến thức chuyên sâu và cập nhật từ congnghenongnghiep.vn, hy vọng bà con nông dân và các nhà vườn sẽ có những vụ cam bội thu, góp phần đưa nông sản Việt Nam vươn xa trên thị trường quốc tế.

Tags:Hệ Thống Tưới Quả Cam Hữu Cơ Cây Cam

Bài Trước Đó

Bài Tiếp Theo