KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CỦ SẢ HIỆU QUẢ

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 4

Tạo lúc : Sun, 29/06/2025 12:54

Cập nhật lúc : 12:54pm 29/06/2025

THỂ LOẠIKỹ Thuật Canh Tác Cây Rau Màu

Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Củ Sả Hiệu Quả: Bí Quyết Cho Năng Suất Cao Và Hương Thơm Nồng Nàn

Sả (Cymbopogon citratus) là loại cây gia vị và dược liệu quen thuộc, không thể thiếu trong nhiều món ăn Á Đông, đặc biệt là ở Việt Nam. Với hương thơm đặc trưng, vị cay ấm và nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, củ sả (thân sả) được sử dụng rộng rãi. Dễ trồng, sinh trưởng nhanh và có thể thu hoạch liên tục, cây sả là lựa chọn lý tưởng cho cả vườn rau tại gia lẫn canh tác quy mô nhỏ. Để có một vườn sả năng suất cao, thân mập, chắc và chất lượng tốt, việc nắm vững kỹ thuật trồng cây sả và chăm sóc cây sả là yếu tố then chốt. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ cung cấp hướng dẫn khoa học và chi tiết từ khâu chuẩn bị đến thu hoạch và bảo quản.

1. Giới Thiệu Chung Về Củ Sả

Cây sả thuộc họ Lúa (Poaceae), là cây thân thảo sống lâu năm, mọc thành bụi lớn. Cây có thân thẳng, lá dài, hẹp, màu xanh đậm, mép lá sắc. Củ sả thực chất là phần gốc thân phình to, màu trắng ngà hoặc tím, có mùi thơm đặc trưng. Sả ra hoa nhỏ dạng bông, nhưng ít khi được trồng để lấy hoa. Sả ưa khí hậu nhiệt đới, nhiều nắng và đất giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt.

2. Kỹ Thuật Gieo Trồng Củ Sả

2.1. Chọn Giống và Thời Vụ

Chọn giống: Bạn nên chọn củ sả giống (thân sả già, không sâu bệnh, có rễ hoặc mắt mầm) từ cây mẹ khỏe mạnh. Nên chọn đoạn gốc sả đã cắt bỏ lá, dài khoảng 15-20cm, có ít nhất 2-3 đốt rễ mầm.
Thời vụ trồng: Sả là cây ưa ấm. Thời điểm lý tưởng nhất là vào đầu mùa mưa (khoảng tháng 3 - 5 dương lịch). Cây cũng có thể trồng quanh năm ở các tỉnh phía Nam nếu chủ động được nước tưới. Tránh trồng vào thời điểm quá lạnh hoặc mùa nắng nóng gay gắt.

2.2. Chuẩn Bị Đất Trồng

Cây sả phát triển tốt nhất trên đất thịt nhẹ, đất cát pha hoặc đất phù sa, tơi xốp, giàu hữu cơ, thoát nước tốt và có độ pH từ 6.0 - 7.0. Đất cần có khả năng giữ ẩm tốt.

Làm đất:
- Làm sạch: Dọn sạch cỏ dại, rễ cây và các tàn dư thực vật.
- Cày xới/Đánh luống: Cày xới đất sâu 20-30cm. Lên luống cao 20-25cm, rộng 0.8 - 1.2m, rãnh luống rộng 30-40cm để đảm bảo thoát nước tốt và dễ chăm sóc.
Bón lót:
- Trộn đều đất với phân chuồng hoai mục (10-15 kg/10m² luống) hoặc phân hữu cơ vi sinh (1-2 kg/10m² luống) và vôi bột (0.2-0.3 kg/10m² luống nếu đất chua). Có thể bổ sung thêm super lân.
- Bón lót trước khi trồng 5-7 ngày để phân hoai mục và đất ổn định.

2.3. Kỹ Thuật Trồng Hom Sả

Xử lý hom: Ngâm gốc sả đã cắt vào nước sạch khoảng 3-5 ngày cho ra rễ trước khi trồng.
Khoảng cách trồng: Trồng theo hàng trên luống. Hàng cách hàng 50-60cm, cây cách cây 20-30cm. Mỗi hốc có thể trồng 2-3 hom.
Kỹ thuật trồng: Đặt hom sả nghiêng vào hố đã chuẩn bị, vùi phần gốc có rễ sâu khoảng 5-10cm. Lấp đất và nén nhẹ. Tưới đẫm nước ngay sau khi trồng.

3. Chăm Sóc Cây Sả

Chăm sóc cây sả đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt giúp cây phát triển khỏe mạnh, thân mập, đạt năng suất cao và chất lượng tốt.

3.1. Tưới Nước

Cây sả cần lượng nước đầy đủ và đều đặn, đặc biệt trong giai đoạn bén rễ, đâm chồi và phát triển thân. Thiếu nước làm sả bị còi, thân nhỏ, kém thơm.
Tưới 1-2 lần/ngày vào mùa khô. Mùa mưa có thể giảm lượng nước tưới hoặc không cần tưới nếu đất đủ ẩm.
Sử dụng vòi phun nhẹ để nước thấm sâu vào đất mà không làm xói đất hay dập cây.

3.2. Bón Phân

Sả sinh trưởng nhanh và cho thu hoạch liên tục, cần nhiều dinh dưỡng, đặc biệt là Đạm (N) để phát triển thân lá và Kali (K) để củ sả chắc, nặng. Bón phân định kỳ là rất cần thiết.

Bón thúc:
- Lần 1 (15-20 ngày sau trồng): Khi sả bắt đầu đâm chồi mới, bón thúc bằng phân hữu cơ hòa tan (dịch trùn quế, phân cá đã ủ) hoặc NPK cân đối (ví dụ 16-16-8) pha loãng với nước để tưới.
- Định kỳ 20-30 ngày/lần: Bón thúc bằng phân hữu cơ hoặc NPK pha loãng, rải xung quanh gốc hoặc tưới vào rãnh. Đặc biệt tăng cường Kali khi sả bắt đầu hình thành củ (giai đoạn 2-3 tháng sau trồng).
- Sau mỗi đợt thu hoạch: Bón thúc lại để cây nhanh hồi phục và ra chồi mới.
Bón lá: Phun bổ sung phân bón lá chứa vi lượng (Magie, Kẽm) để tăng cường sức sống cho cây.

3.3. Vun Gốc & Tỉa Cành Già

Vun gốc: Khi sả phát triển, vun đất cao vào gốc để bảo vệ phần củ non và kích thích củ phát triển to hơn.
Tỉa cành già: Thường xuyên cắt bỏ các lá khô, thân già đã thu hoạch hoặc thân bị sâu bệnh để tạo độ thông thoáng cho bụi sả, giúp cây ra chồi mới và tập trung dinh dưỡng nuôi củ.

3.4. Phòng Trừ Sâu Bệnh

Cây sả tương đối ít bị sâu bệnh hại nhờ tinh dầu tự nhiên có tác dụng xua đuổi. Tuy nhiên, vẫn cần quản lý chặt chẽ theo nguyên tắc phòng trừ tổng hợp (IPM).

Sâu hại:
- Rệp sáp, rệp muội: Thỉnh thoảng có thể xuất hiện ở gốc.
- Sâu đục thân: Ít gặp.
- Biện pháp: Vệ sinh vườn, tỉa lá già, sử dụng thiên địch, phun các chế phẩm sinh học từ tỏi, ớt, gừng để xua đuổi.
Bệnh hại:
- Bệnh thối gốc/thân: Có thể xảy ra khi đất quá ẩm ướt hoặc bị ngập úng.
- Biện pháp: Đảm bảo thoát nước tốt, không trồng quá dày, vệ sinh vườn.

3.5. Làm Cỏ & Giữ Vệ Sinh Vườn

Thường xuyên làm sạch cỏ dại xung quanh gốc cây để tránh cạnh tranh dinh dưỡng và nơi trú ngụ của sâu bệnh.
Có thể phủ vật liệu hữu cơ (rơm rạ, lá khô) quanh gốc để giữ ẩm và hạn chế cỏ dại.

4. Thu Hoạch Củ Sả

4.1. Thời Điểm Thu Hoạch

Củ sả thường có thể thu hoạch sau 3-4 tháng trồng (đối với sả non lấy lá) hoặc 6-8 tháng trồng (đối với sả già lấy củ) tùy giống và mục đích sử dụng.

Dấu hiệu nhận biết: Thân sả phát triển mập mạp, có màu trắng ngà hoặc tím ở gốc, lá xanh tốt.

4.2. Cách Thu Hoạch

Thu hoạch non (lấy lá/thân non): Cắt cả bụi hoặc tỉa từng nhánh lá và thân non sát gốc. Sả sẽ tiếp tục ra chồi mới.
Thu hoạch già (lấy củ): Dùng dao sắc hoặc cuốc đào cả bụi sả lên, sau đó tách lấy phần củ (thân sả trắng) và bỏ phần rễ, lá khô.
Nên thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để sả tươi lâu và giữ được hương vị tốt nhất.
Tránh làm dập nát sả trong quá trình thu hoạch và vận chuyển.

5. Bảo Quản Củ Sả

5.1. Bảo Quản Tươi

Sau thu hoạch: Loại bỏ phần lá già, rễ, rửa sạch.
Bảo quản lạnh: Cho sả vào túi ni lông hoặc hộp kín, đặt vào ngăn mát tủ lạnh (nhiệt độ 4-8°C). Sả tươi có thể giữ được 1-2 tuần.
Bảo quản ở nhiệt độ phòng: Để sả ở nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp. Có thể giữ được vài ngày.

5.2. Chế Biến và Bảo Quản Lâu Dài

Sả đông lạnh: Băm nhỏ sả hoặc cắt khúc, sau đó cho vào túi zip hoặc hộp kín và cấp đông. Dùng nấu ăn.
Sả sấy khô: Thái lát sả và sấy khô (hoặc phơi nắng) để dùng làm gia vị khô hoặc trà sả.
Bột sả: Từ sả sấy khô, nghiền thành bột, dùng làm gia vị.
Tinh dầu sả: Chiết xuất từ cây sả, dùng trong mỹ phẩm, hương liệu, xua đuổi côn trùng.

Kết Luận

Trồng và chăm sóc cây sả là một quá trình tương đối đơn giản nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và áp dụng đúng kỹ thuật khoa học, đặc biệt trong việc cung cấp đủ nước và dinh dưỡng. Từ việc chọn giống, chuẩn bị đất và luống cẩn thận, bón phân đúng liều lượng, tưới nước đầy đủ, đến phòng trừ sâu bệnh hiệu quả và thu hoạch đúng thời điểm, mỗi công đoạn đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng của củ sả. Với những kiến thức chuyên sâu và cập nhật từ congnghenongnghiep.vn, hy vọng bạn sẽ gặt hái được những vụ sả bội thu, đảm bảo nguồn thực phẩm an toàn và góp phần vào sự phát triển bền vững của nông nghiệp Việt Nam.

Tags:Củ Sả Vườn Rau Chế Phẩm Sinh Học Gieo Trồng Hữu Cơ

Bài Trước Đó