KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC NẤM KIM CHÂM (ENOKI) HIỆU QUẢ

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 4

Tạo lúc : Sun, 29/06/2025 21:57

Cập nhật lúc : 21:57pm 29/06/2025

THỂ LOẠIKỹ Thuật Canh Tác Cây Rau Màu

Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Nấm Kim Châm (Enoki) Hiệu Quả: Bí Quyết Cho Tai Nấm Trắng Mịn, Năng Suất Cao

Nấm kim châm (Flammulina velutipes), còn gọi là nấm Enoki, là loại nấm ăn phổ biến và được ưa chuộng rộng rãi trong ẩm thực châu Á nhờ thân dài, mũ nhỏ, màu trắng, vị ngọt dịu và giòn sựt. Với giá trị dinh dưỡng cao và khả năng chế biến đa dạng, nấm kim châm mang lại hiệu quả kinh tế đáng kể cho người trồng. Để có một vụ nấm kim châm năng suất cao, tai nấm trắng mịn, thân thẳng và chất lượng tốt, việc nắm vững kỹ thuật trồng nấm kim châm và chăm sóc nấm kim châm là yếu tố then chốt. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ cung cấp hướng dẫn khoa học và chi tiết từ khâu chuẩn bị đến thu hoạch và bảo quản.

1. Giới Thiệu Chung Về Nấm Kim Châm

Nấm kim châm là một loại nấm hoại sinh, phát triển trên các giá thể chứa gỗ như mùn cưa, rơm rạ, bã mía, bã cà phê, kết hợp với các nguyên liệu bổ sung dinh dưỡng. Nấm có hình dáng đặc trưng với thân dài, mảnh, màu trắng (khi trồng trong điều kiện thiếu sáng), mũ nhỏ. Nấm kim châm ưa khí hậu mát mẻ (nhiệt độ 10-15°C cho ra quả thể), độ ẩm không khí cao (90-95%) và thông thoáng.

2. Kỹ Thuật Trồng Nấm Kim Châm

2.1. Chọn Giống (Meo Nấm) và Chuẩn Bị Giá Thể

Chọn meo nấm: Bạn nên chọn meo nấm kim châm từ các nhà cung cấp uy tín, đảm bảo meo còn mới, sợi nấm trắng đều, không bị nhiễm mốc lạ và còn hạn sử dụng. Meo nấm kim châm thường là meo hạt hoặc meo que.
Chuẩn bị giá thể: Mùn cưa (từ các loại gỗ không độc như cao su, bồ đề, keo) là vật liệu chính. Kết hợp với các nguyên liệu bổ sung dinh dưỡng như cám gạo, bột bắp, bột mì, đường, vôi, thạch cao theo tỷ lệ phù hợp (ví dụ: 80-85% mùn cưa, 10-15% cám gạo, 1% đường, 1% vôi, 1% thạch cao).

2.2. Xử Lý Giá Thể Trồng

Đây là bước cực kỳ quan trọng để loại bỏ mầm bệnh và tạo môi trường lý tưởng cho nấm phát triển.

Trộn giá thể: Trộn đều mùn cưa và các vật liệu bổ sung theo tỷ lệ đã tính toán. Đảm bảo độ ẩm giá thể đạt khoảng 60-65% (khi vắt chặt trong tay thấy nước rỉ ra kẽ tay nhưng không chảy thành dòng).
Đóng bịch/hũ: Đóng giá thể đã trộn vào các bịch ni lông chịu nhiệt (trọng lượng 1-1.5kg/bịch) hoặc hũ nhựa/thủy tinh chuyên dụng. Nén chặt giá thể.
Khử trùng: Đây là khâu quan trọng nhất. Các bịch/hũ giá thể được đưa vào lò hấp thanh trùng hoặc nồi hấp áp suất ở nhiệt độ 100°C trong 8-10 giờ (đối với hấp thường) hoặc 121°C trong 1-2 giờ (đối với hấp áp suất). Việc này nhằm tiêu diệt hoàn toàn các vi sinh vật cạnh tranh và mầm bệnh. Sau khi hấp, để bịch/hũ nguội hoàn toàn.

2.3. Cấy Meo Nấm

Vệ sinh: Khu vực cấy meo cần tuyệt đối sạch sẽ, vô trùng. Người cấy cần đeo khẩu trang, găng tay, sát trùng tay.
Cách cấy: Khi bịch/hũ giá thể đã nguội hoàn toàn (nhiệt độ khoảng 25-30°C), mở nút bịch/hũ, dùng que cấy vô trùng chọc lỗ và cấy meo nấm vào giữa bịch/hũ hoặc cấy xung quanh. Lượng meo khoảng 10-20g/bịch. Sau khi cấy, đậy kín hoặc nút bịch lại.
Chuyển bịch vào phòng ươm: Đặt các bịch/hũ đã cấy meo vào phòng ươm sợi.

3. Chăm Sóc Nấm Kim Châm

Chăm sóc nấm kim châm đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt giúp sợi nấm phát triển tốt và cho ra tai nấm chất lượng.

3.1. Giai đoạn ươm sợi (15-25 ngày)

Nhiệt độ: Duy trì nhiệt độ phòng ươm khoảng 20-25°C.
Độ ẩm: Giữ độ ẩm không khí 70-80%.
Ánh sáng: Giữ phòng tối hoàn toàn.
Mục tiêu: Sợi nấm màu trắng sẽ ăn lan ra khắp bịch/hũ giá thể.

3.2. Giai đoạn kích thích ra quả thể (3-5 ngày)

Khi sợi nấm ăn kín bịch, chuyển bịch sang phòng kích thích.
Nhiệt độ: Giảm nhiệt độ xuống 15-18°C.
Ánh sáng: Bắt đầu cung cấp ánh sáng nhẹ (ánh sáng khuếch tán, không chiếu trực tiếp).
Mục tiêu: Kích thích hình thành các nụ nấm (primordia).

3.3. Giai đoạn nuôi quả thể (7-15 ngày)

Khi nụ nấm bắt đầu hình thành, chuyển bịch sang phòng nuôi.
Nhiệt độ: Giảm nhiệt độ xuống 10-15°C (quan trọng để thân nấm dài và trắng).
Độ ẩm: Duy trì độ ẩm không khí 90-95% bằng cách phun sương nền hoặc sử dụng máy tạo ẩm.
Thông thoáng: Đảm bảo phòng thông thoáng tốt để cung cấp oxy và loại bỏ CO2. Điều này giúp thân nấm phát triển dài và không bị mập.
Ánh sáng: Tiếp tục duy trì ánh sáng nhẹ, khuếch tán. Có thể sử dụng ống chụp cổ cao để định hướng thân nấm mọc thẳng và dài.

3.4. Kiểm Soát Côn Trùng và Mốc Lạ

Phòng ngừa: Vệ sinh sạch sẽ khu vực trồng, khử trùng giá thể triệt để, kiểm soát côn trùng (ruồi nấm) bằng bẫy dính hoặc lưới chắn.
Kiểm soát: Nếu phát hiện mốc lạ hoặc côn trùng gây hại, cần xử lý ngay bằng cách loại bỏ bịch/hũ nhiễm bệnh, sát trùng khu vực và điều chỉnh lại điều kiện môi trường.

4. Thu Hoạch Nấm Kim Châm

4.1. Thời Điểm Thu Hoạch

Nấm kim châm thường cho thu hoạch sau 3-5 ngày kể từ khi nụ nấm hình thành (tùy điều kiện).

Dấu hiệu nhận biết: Tai nấm đạt chiều dài khoảng 10-15cm (hoặc theo tiêu chuẩn mong muốn), mũ nấm còn nhỏ, chưa xòe. Tai nấm chắc, trắng mịn.

4.2. Cách Thu Hoạch

Dùng dao sắc hoặc kéo cắt sát gốc chùm nấm, hoặc xoay nhẹ cả chùm để nhổ lên. Tránh làm hỏng gốc nấm để nấm có thể ra lứa tiếp theo.
Nên thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.
Sau khi thu hoạch, loại bỏ phần gốc nấm bị dính giá thể, cắt bỏ phần bị bẩn.
Xếp nấm nhẹ nhàng vào khay hoặc hộp để tránh dập nát.

5. Bảo Quản Nấm Kim Châm

5.1. Bảo Quản Tươi

Sau thu hoạch: Nấm kim châm tươi có thể giữ được khá lâu so với nấm rơm. Không rửa nấm trước khi bảo quản.
Bảo quản lạnh: Cho nấm vào túi ni lông hoặc hộp kín, đặt vào ngăn mát tủ lạnh (nhiệt độ 4-8°C). Có thể giữ tươi được 7-10 ngày.

5.2. Chế Biến và Bảo Quản Lâu Dài

Nấm kim châm đông lạnh: Rửa sạch, cắt bỏ gốc, chần sơ qua nước sôi khoảng 1-2 phút (tùy chọn), làm lạnh nhanh bằng nước đá, để ráo nước hoàn toàn. Sau đó cho vào túi zip hoặc hộp kín và cấp đông. Dùng nấu lẩu, xào, nấu canh.
Nấm kim châm sấy khô: Thái lát hoặc để nguyên thân nấm, sấy khô ở nhiệt độ thấp để giữ hương vị và chất dinh dưỡng. Nấm khô có thể bảo quản được lâu.

Kết Luận

Trồng và chăm sóc nấm kim châm là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và áp dụng đúng kỹ thuật khoa học, đặc biệt trong khâu xử lý giá thể, khử trùng và kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm. Từ việc chọn meo nấm, chuẩn bị giá thể, cấy meo, đến quản lý môi trường phòng ươm và thu hoạch đúng thời điểm, mỗi công đoạn đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng của nấm kim châm. Với những kiến thức chuyên sâu và cập nhật từ congnghenongnghiep.vn, hy vọng bạn sẽ gặt hái được những vụ nấm kim châm bội thu, đảm bảo nguồn thực phẩm an toàn và góp phần vào sự phát triển bền vững của nông nghiệp Việt Nam.

Tags:Kỹ Thuật Trồng Nấm Kim Châm

Bài Trước Đó

Bài Tiếp Theo