KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY MÍT HIỆU QUẢ

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 7

Tạo lúc : Fri, 27/06/2025 21:12

Cập nhật lúc : 21:12pm 27/06/2025

THỂ LOẠIKỹ Thuật Canh Tác Cây Ăn Quả

Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Cây Mít Hiệu Quả: Nâng Cao Năng Suất Cho "Quả Vua" Miền Nhiệt Đới

Cây mít (Artocarpus heterophyllus) là loại cây ăn quả nhiệt đới quen thuộc và được mệnh danh là "vua của các loại quả" ở Việt Nam, không chỉ nhờ kích thước khổng lồ mà còn bởi hương vị ngọt thơm đặc trưng, múi mít vàng ươm và giá trị dinh dưỡng cao. Từ múi mít tươi, mít sấy, đến các món ăn truyền thống, quả mít luôn có nhu cầu lớn trên thị trường. Để có một vườn mít năng suất cao và chất lượng quả đạt chuẩn, việc nắm vững kỹ thuật trồng cây mít và chăm sóc cây mít là yếu tố then chốt. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ cung cấp hướng dẫn khoa học và chi tiết từ khâu chuẩn bị đến thu hoạch và bảo quản.

1. Giới Thiệu Chung Về Cây Mít

Cây mít thuộc họ Dâu tằm (Moraceae), là cây thân gỗ lớn, sống lâu năm, có thể cao tới 15-20m, với tán lá rộng và xanh tốt. Quả mít có vỏ ngoài màu xanh, nhiều gai lồi, bên trong là các múi thịt vàng hoặc trắng, giòn hoặc dẻo tùy giống, ngọt đậm và thơm lừng, bao quanh hạt mít. Các giống mít phổ biến ở Việt Nam bao gồm: mít Thái (mít siêu sớm), mít tố nữ, mít ruột đỏ, mít nghệ, v.v. Mít ưa khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiều nắng, nhưng có khả năng chịu hạn và chịu úng khá tốt so với các cây ăn quả khác.

2. Kỹ Thuật Gieo Trồng Cây Mít

2.1. Chọn Giống và Thời Vụ

Chọn giống:
- Bạn nên chọn cây mít giống từ các vườn ươm uy tín, đảm bảo cây khỏe mạnh, không sâu bệnh, có thân thẳng, tán lá xanh tốt và bộ rễ phát triển đều.
- Ưu tiên cây ghép (ghép mắt hoặc tháp cành) để đảm bảo giữ nguyên đặc tính di truyền của cây mẹ, cho quả sớm (2-4 năm sau trồng) và năng suất ổn định. Cây trồng từ hạt sẽ cho quả rất muộn (có thể 5-7 năm) và không đảm bảo chất lượng.
- Chọn giống mít phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của địa phương bạn và nhu cầu thị trường.
Thời vụ trồng:
- Thời điểm tốt nhất để trồng cây mít là vào đầu mùa mưa (khoảng tháng 5 - 7 dương lịch). Trồng vào thời điểm này giúp cây con có đủ độ ẩm tự nhiên để bén rễ và phát triển, giảm công tưới nước ban đầu và tránh sốc nhiệt. Ở miền Bắc, có thể trồng vào vụ xuân (tháng 2-4) nếu chủ động được nước tưới.

2.2. Chuẩn Bị Đất Trồng

Cây mít không quá kén đất, có thể trồng trên nhiều loại đất như đất phù sa, đất thịt pha cát, đất đỏ bazan. Tuy nhiên, cây phát triển tốt nhất trên đất tơi xốp, giàu hữu cơ, thoát nước tốt và có độ pH từ 5.0 - 7.0. Mặc dù chịu úng khá, nhưng vẫn cần hệ thống thoát nước tốt để tránh ảnh hưởng đến bộ rễ.

Làm đất:
- Đối với diện tích lớn: Cày xới đất sâu 40-50cm, dọn sạch cỏ dại, rễ cây và các tàn dư thực vật.
- Đào hố: Kích thước hố trồng tiêu chuẩn là 80x80x80 cm hoặc 1x1x1 m đối với đất kém màu mỡ. Nên đào hố trước khi trồng 15-30 ngày để đất được phơi ải và diệt mầm bệnh.
Bón lót:
- Trộn đều đất với phân chuồng hoai mục (20-30 kg/hố), phân hữu cơ vi sinh (1-2 kg/hố) và vôi bột (0.5-1 kg/hố nếu đất chua). Có thể bổ sung thêm 0.5-1 kg super lân để cung cấp dinh dưỡng ban đầu và kích thích bộ rễ phát triển.
- Đổ hỗn hợp đất và phân xuống hố, vun cao hơn mặt đất tự nhiên một chút để tránh đọng nước và thối gốc.

2.3. Kỹ Thuật Trồng Cây Con

Khoảng cách trồng: Tùy thuộc vào giống mít và hình thức canh tác.
- Trồng dày (mít siêu sớm): Hàng cách hàng 5-6m, cây cách cây 4-5m.
- Trồng thưa (mít tố nữ, mít nghệ, mít truyền thống): Hàng cách hàng 7-8m, cây cách cây 6-7m.
Kỹ thuật trồng:
- Nhẹ nhàng cắt bỏ túi bầu hoặc tách bầu đất mà không làm vỡ bầu rễ.
- Đặt cây con vào giữa hố sao cho phần cổ rễ (mặt bầu) ngang bằng hoặc hơi cao hơn mặt đất tự nhiên để tránh bệnh thối gốc.
- Lấp đất và nén chặt xung quanh gốc.
- Tưới đẫm nước ngay sau khi trồng. Cắm cọc cố định thân cây con để tránh gió làm lung lay và che bóng mát cho cây trong 1-2 năm đầu bằng lưới che hoặc cây che bóng tạm thời để tránh cháy nắng, giúp cây phát triển ổn định.

3. Chăm Sóc Cây Mít

Chăm sóc cây mít đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt giúp cây phát triển khỏe mạnh, ra hoa đậu quả ổn định và cho năng suất, chất lượng vượt trội.

3.1. Tưới Nước

Giai đoạn cây con (1-3 năm đầu): Tưới đều đặn 1-2 lần/ngày trong mùa khô để duy trì độ ẩm cho cây phát triển rễ và thân lá.
Cây trưởng thành: Cây mít cần đủ nước, đặc biệt vào mùa khô và các giai đoạn quan trọng: ra hoa, đậu quả và nuôi quả.
- Tưới đủ ẩm 2-3 ngày/lần tùy điều kiện thời tiết.
- Trong mùa mưa, cần đảm bảo hệ thống thoát nước tốt để tránh ngập úng kéo dài, mặc dù mít chịu úng khá nhưng úng lâu vẫn ảnh hưởng đến rễ.

3.2. Bón Phân

Cây mít là cây ăn quả cho thu hoạch quanh năm hoặc theo mùa, cần lượng dinh dưỡng lớn và cân đối. Bón phân định kỳ theo từng giai đoạn sinh trưởng là thiết yếu.

Giai đoạn cây con (1-3 năm đầu):
- Bón phân NPK cân đối (ví dụ 16-16-8 hoặc 13-13-13) kết hợp với phân hữu cơ định kỳ 1-2 tháng/lần.
- Giúp cây phát triển thân, lá, bộ rễ khỏe mạnh, tạo khung tán vững chắc.
Giai đoạn kiến thiết cơ bản (từ năm thứ 3 đến khi ra hoa bói):
- Bón tăng cường phân có hàm lượng Đạm (N) và Kali (K) cao hơn để thúc đẩy cây phát triển cành, lá, tạo tán rộng.
- Kết hợp phân hữu cơ 2-3 lần/năm.
Giai đoạn kinh doanh (cây cho quả):
- Trước khi ra hoa (tháng 9 - 11 dương lịch, tùy vùng và kỹ thuật): Bón phân NPK có hàm lượng Lân (P) và Kali (K) cao (ví dụ 10-30-20 hoặc 6-12-6) để kích thích phân hóa mầm hoa, ra hoa đồng loạt.
- Sau khi đậu quả: Bón NPK cân đối hoặc tăng cường Đạm (ví dụ NPK 20-20-15) để nuôi quả non phát triển nhanh.
- Giai đoạn quả lớn và trước thu hoạch: Bón tăng cường Kali (Kali Sunfat) để tăng độ ngọt, màu sắc, trọng lượng và chất lượng múi mít.
- Sau thu hoạch: Bón phân hữu cơ (phân chuồng hoai mục, phân trùn quế) kết hợp NPK để phục hồi sức cây, tái tạo cành và chuẩn bị cho vụ tiếp theo.
Bón lá: Phun bổ sung phân bón lá chứa vi lượng (Bo, Kẽm, Đồng, Magie, Canxi) trong các giai đoạn ra hoa, đậu quả, quả lớn để tăng tỷ lệ đậu quả, chống rụng quả non và cải thiện chất lượng quả.

3.3. Cắt Tỉa, Tạo Tán

Tỉa cành tạo tán:
- Cây con: Cắt tỉa tạo khung thân chính và 3-5 cành cấp 1 khỏe mạnh, phân bố đều xung quanh thân để cây có tán cân đối, thông thoáng và dễ quản lý.
- Cây trưởng thành: Loại bỏ các cành khô, cành sâu bệnh, cành tăm, cành mọc vượt, cành mọc xiên, cành mọc trong tán không cho quả, cành sát mặt đất. Việc này giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi quả, tạo độ thông thoáng, hạn chế sâu bệnh.
- Thực hiện sau mỗi vụ thu hoạch hoặc vào mùa khô.
Tỉa quả: Khi quả non đậu quá nhiều trên một cành, cần tỉa bớt những quả nhỏ, dị dạng, sâu bệnh để tập trung dinh dưỡng nuôi những quả còn lại đạt kích thước và chất lượng tối ưu. (Đối với mít, có thể tỉa để mỗi cành chỉ mang 1-2 quả).

3.4. Bao Trái (Tùy Chọn)

Bao trái là biện pháp hiệu quả giúp bảo vệ quả mít khỏi côn trùng chích hút (ruồi vàng), sâu bệnh, hạn chế tác động của môi trường và giảm việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Đồng thời, giúp quả có vỏ đẹp, không bị trầy xước.
Thực hiện khi quả còn non (bằng quả cam hoặc lớn hơn) bằng túi bao trái chuyên dụng.

3.5. Phòng Trừ Sâu Bệnh

Cây mít có thể bị một số loại sâu bệnh hại, cần quản lý chặt chẽ theo nguyên tắc phòng trừ tổng hợp (IPM).

Sâu hại:
- Sâu đục thân, đục cành: Gây hại nghiêm trọng, có thể làm chết cây hoặc suy yếu cây.
- Rệp sáp, rệp phấn: Hút nhựa non, gây suy yếu cây.
- Bọ xít, nhện đỏ: Gây hại lá non, hoa, quả non.
- Ruồi vàng đục quả: Gây thối rụng quả, làm giảm chất lượng nghiêm trọng.
- Biện pháp: Vệ sinh vườn, tỉa cành thông thoáng, sử dụng thiên địch, bao trái, bẫy dẫn dụ, phun thuốc sinh học hoặc hóa học đặc trị khi mật độ sâu cao.
Bệnh hại:
- Bệnh thán thư: Gây đốm đen trên lá, hoa, quả, làm rụng hoa, thối quả.
- Bệnh thối trái (xì mủ trái): Gây thối nhũn và chảy mủ trên quả.
- Bệnh thối gốc, chảy gôm: Do nấm hoặc úng nước, gây hại bộ rễ và thân.
- Biện pháp: Vệ sinh vườn, cắt tỉa cành bệnh, thoát nước tốt, bón phân cân đối để tăng sức đề kháng. Sử dụng thuốc nấm chuyên dụng theo đúng khuyến cáo.

3.6. Làm Cỏ & Giữ Vệ Sinh Vườn

Thường xuyên làm sạch cỏ dại quanh gốc cây và trong vườn để tránh cạnh tranh dinh dưỡng và nơi trú ngụ của sâu bệnh.
Có thể phủ vật liệu hữu cơ (rơm rạ, vỏ cà phê) quanh gốc để giữ ẩm, hạn chế cỏ dại và cung cấp thêm chất hữu cơ cho đất.

4. Thu Hoạch Quả Mít

4.1. Thời Điểm Thu Hoạch

Quả mít thường thu hoạch sau 3-5 tháng từ khi đậu quả, tùy giống và điều kiện thời tiết.

Dấu hiệu nhận biết:
- Gai mít nở to, khoảng cách giữa các gai giãn rộng ra, đầu gai hơi tròn và chuyển màu sẫm.
- Vỏ mít chuyển màu xanh nhạt hoặc vàng nhạt (tùy giống), có thể xuất hiện các vết rạn nhỏ.
- Mùi thơm đặc trưng (đối với mít chín cây).
- Gõ vào quả nghe tiếng "bộp bộp" trầm đục.
- Mủ (nhựa) chảy ít hơn ở cuống.

4.2. Cách Thu Hoạch

Dùng dao sắc cắt cuống quả, chừa lại một đoạn cuống khoảng 10-15cm để quả không bị chảy mủ vào thịt.
Vì quả mít thường nặng, cần có người đỡ hoặc dùng sào có móc và túi để hạ quả nhẹ nhàng, tránh làm dập nát.
Thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.

5. Bảo Quản Quả Mít

5.1. Bảo Quản Tươi & Giấm Chín

Sau thu hoạch: Loại bỏ quả bị dập, sâu bệnh.
Giấm chín: Mít thu hoạch thường còn xanh. Có thể giấm chín bằng cách ủ trong bao, thùng kín, nơi thoáng mát, khô ráo. Tránh giấm bằng hóa chất không rõ nguồn gốc.
Bảo quản ở nhiệt độ phòng: Khi mít đã chín, để ở nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp. Múi mít đã tách có thể để trong ngăn mát tủ lạnh vài ngày.
Bảo quản nguyên quả: Mít nguyên quả có thể để được vài ngày đến 1 tuần tùy độ chín và nhiệt độ môi trường.

5.2. Chế Biến và Bảo Quản Lâu Dài

Mít sấy khô/sấy dẻo: Phương pháp phổ biến giúp bảo quản mít lâu dài, tạo ra sản phẩm ăn vặt được ưa chuộng.
Mít đông lạnh: Tách múi, bỏ hạt, đóng gói chân không và cấp đông là phương pháp hiệu quả để bảo quản lâu dài.
Bột mít: Từ thịt mít sấy khô, dùng làm hương liệu, nguyên liệu.
Mứt mít, kẹo mít: Từ múi mít.
Chè mít, sinh tố mít: Các món tráng miệng hấp dẫn.

Kết Luận

Trồng và chăm sóc cây mít là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và áp dụng đúng kỹ thuật khoa học. Từ việc chọn giống chuẩn, chuẩn bị đất cẩn thận, bón phân đúng liều lượng, cắt tỉa tạo tán, đến phòng trừ sâu bệnh hiệu quả và thu hoạch đúng thời điểm, mỗi công đoạn đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng của quả mít. Với những kiến thức chuyên sâu và cập nhật từ congnghenongnghiep.vn, hy vọng bà con nông dân và các nhà vườn sẽ gặt hái được những vụ mít bội thu, góp phần nâng tầm nông sản Việt Nam trên thị trường trong và ngoài nước.

Tags:Gieo Trồng Hữu Cơ Cây Mít Quả Mít

Bài Trước Đó

Bài Tiếp Theo