THỐI ĐÍT QUẢ (BLOSSOM END ROT)

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 1

Tạo lúc : Fri, 04/07/2025 11:54

Cập nhật lúc : 11:54am 04/07/2025

THỂ LOẠIQuản Lý Dịch Hại Nhận Diện Sâu Bệnh

Thối Đít Quả (Blossom End Rot): Triệu Chứng Phổ Biến Và Giải Pháp Khoa Học Khắc Phục Để Bảo Vệ Nông Sản

Trong canh tác cà chua, ớt, dưa hấu và một số loại rau ăn quả khác, việc phát hiện thối đít quả là một trong những triệu chứng bệnh sinh lý phổ biến và gây lo ngại, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và giá trị thương phẩm của nông sản. Quả xuất hiện vết thối khô, đen ở phần đáy, dù không do mầm bệnh tấn công trực tiếp. Hiểu rõ về thối đít quả, nguyên nhân gây ra và các biện pháp khắc phục khoa học là chìa khóa để bảo vệ năng suất và chất lượng nông sản. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ trình bày một cách khoa học về thối đít quả ở cây trồng trong nông nghiệp.

1. Giới Thiệu Chung Về Thối Đít Quả Ở Cây Trồng

Đất tốt thực hiện tốt ba chức năng chính trong nông nghiệp, trong đó có việc tạo điều kiện thuận lợi cho cây sinh trưởng. Tuy nhiên, đất có sức khỏe kém sẽ làm gia tăng những cây kém sức khỏe khiến chúng dễ bị dịch bệnh (sâu, bệnh) tấn công. Dịch bệnh không được giải quyết và ngày càng trở nên tồi tệ hơn, tạo thành một vòng luẩn quẩn.

Thối đít quả (Blossom End Rot - BER) là một rối loạn sinh lý (không phải do sâu bệnh gây ra) của cây trồng, đặc trưng bởi sự xuất hiện của một vết thối khô, đen hoặc nâu sẫm, lõm vào ở phần cuối quả (đít quả), đối diện với cuống. Triệu chứng này phổ biến trên cà chua, ớt, dưa hấu, bí đao, bí đỏ, bầu.

2. Tầm Quan Trọng Cốt Lõi Của Nhận Diện Và Khắc Phục Thối Đít Quả

Nhận diện chính xác và khắc phục kịp thời triệu chứng thối đít quả mang lại nhiều lợi ích:

Bảo vệ chất lượng nông sản: Ngăn chặn thiệt hại về mặt thẩm mỹ và thương phẩm của quả.
Tối ưu hóa năng suất: Giảm số lượng quả bị loại bỏ, nâng cao sản lượng thu hoạch.
Chẩn đoán sớm vấn đề: Thối đít quả là dấu hiệu cảnh báo cây đang thiếu canxi hoặc gặp stress về nước.
Đưa ra giải pháp chính xác: Tránh nhầm lẫn với các bệnh nấm, vi khuẩn, từ đó áp dụng biện pháp phù hợp.

3. Nguyên Nhân Chính Gây Ra Triệu Chứng Thối Đít Quả

Thối đít quả chủ yếu do thiếu Canxi trong quả, thường kết hợp với sự mất cân bằng trong việc vận chuyển nước:

3.1. Thiếu Canxi (Calcium) Trong Quả

Vai trò của Canxi: Canxi là nguyên tố quan trọng cho sự hình thành vách tế bào, giúp duy trì cấu trúc vững chắc của tế bào, đặc biệt ở các mô non đang phát triển nhanh như quả. Canxi ngăn chặn cây trồng từ phát triển thái quá và làm cho trái cây cứng cáp, duy trì sức khỏe của cây cối. Nó cũng khuyến khích sự hấp thụ axit phosphoric.
Đặc điểm của Canxi: Canxi là nguyên tố ít di động trong cây. Nó chủ yếu di chuyển theo dòng nước (xylem) đến các bộ phận có tốc độ thoát hơi nước cao (lá). Quả có tốc độ thoát hơi nước thấp hơn lá, do đó dễ bị thiếu canxi cục bộ khi cung cấp không đủ.

3.2. Các Yếu Tố Thúc Đẩy Thiếu Canxi Cục Bộ Trong Quả

Mặc dù đất có thể không thiếu Canxi, nhưng các yếu tố sau đây làm cây khó vận chuyển đủ Canxi đến quả:

Tưới nước không đều:
- Thiếu nước kéo dài: Làm giảm lượng nước vận chuyển, dẫn đến thiếu Canxi.
- Tưới quá nhiều nước đột ngột sau khô hạn: Gây sốc cho cây, làm rễ bị tổn thương, ảnh hưởng đến khả năng hút nước và Canxi.
- Thay đổi độ ẩm đất đột ngột: Quá trình hút nước và hấp thụ Canxi bị gián đoạn.
Đất quá khô hoặc quá ẩm (úm): Cả hai điều kiện đều cản trở rễ hấp thụ nước và Canxi.
Đất nghèo Canxi: Hàm lượng Canxi trong đất thấp.
pH đất không phù hợp:
- Đất quá chua: Canxi dễ bị rửa trôi hoặc bị cố định bởi nhôm (Al3+).
- Đất quá kiềm: Canxi cũng khó hấp thụ.
Bón phân không cân đối:
- Thừa Đạm (N): Kích thích cây ra lá quá mức, làm lá cạnh tranh Canxi mạnh với quả.
- Thừa Kali (K) hoặc Magie (Mg): Gây đối kháng ion, làm cây khó hấp thụ Canxi.
Hệ rễ bị tổn thương: Do sâu bệnh hại rễ, nén chặt đất.
Nhiệt độ cực đoan: Quá nóng hoặc quá lạnh làm cây stress, ảnh hưởng đến vận chuyển Canxi.

4. Tác Hại Của Thối Đít Quả Đối Với Nông Nghiệp

Giảm giá trị thương phẩm: Quả bị thối đít không thể bán tươi, giảm giá đáng kể hoặc phải loại bỏ.
Giảm năng suất: Mất một phần đáng kể sản lượng thu hoạch.
Ảnh hưởng chất lượng nông sản: Dù chỉ là bệnh sinh lý, vết thối có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn hoặc nấm thứ cấp xâm nhập, gây thối rữa toàn bộ quả.

5. Biện Pháp Khắc Phục Và Quản Lý Thối Đít Quả Khoa Học (Phòng Ngừa Là Chính)

Vì thối đít quả là bệnh sinh lý, không có thuốc đặc trị. Biện pháp chính là phòng ngừa và quản lý cân đối dinh dưỡng, nước:

5.1. Chẩn Đoán Nguyên Nhân Chính Xác

Quan sát triệu chứng: Vết thối khô, đen, lõm ở đít quả.
Kiểm tra tình trạng đất: Độ ẩm, pH, hàm lượng Canxi.
Kiểm tra lịch sử tưới tiêu và bón phân.

5.2. Quản Lý Nước Hợp Lý Và Ổn Định (Quan Trọng Nhất)

Tưới nước đều đặn và đủ ẩm: Đảm bảo cây luôn được cung cấp đủ nước, đặc biệt trong giai đoạn ra hoa, đậu quả và nuôi quả non. Tránh để đất khô hạn kéo dài rồi tưới đẫm đột ngột.
Sử dụng hệ thống tưới hiệu quả: Tưới nhỏ giọt hoặc tưới gốc giúp cung cấp nước ổn định và tiết kiệm.
Đảm bảo thoát nước tốt: Tránh úng nước cục bộ làm rễ bị tổn thương.

5.3. Cung Cấp Canxi Đầy Đủ Và Hiệu Quả

Phân tích đất: Kiểm tra hàm lượng Canxi trong đất để bổ sung kịp thời.
Bón Canxi vào đất:
- Bón vôi: Định kỳ bón vôi (CaCO3) để nâng pH đất (nếu chua) và bổ sung Canxi.
- Thạch cao (CaSO4): Nguồn cung cấp Canxi hiệu quả, ít ảnh hưởng pH.
- Vỏ trứng, vỏ sò nghiền mịn: Nguồn Canxi tự nhiên.
Phun Canxi qua lá: Đây là biện pháp nhanh chóng và hiệu quả nhất để cung cấp Canxi trực tiếp cho quả non và lá khi có dấu hiệu thiếu hụt. Phun vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.
Tránh bón thừa Đạm, Kali, Magie: Để hạn chế đối kháng ion, đảm bảo cây hấp thụ Canxi tốt.

5.4. Cải Thiện Sức Khỏe Đất Toàn Diện

Bổ sung chất hữu cơ thường xuyên: Phân chuồng hoai mục, phân trộn (compost), phân trùn quế giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và dinh dưỡng, tạo môi trường thuận lợi cho rễ hấp thụ Canxi.
Điều chỉnh pH đất về mức tối ưu: Đảm bảo pH đất phù hợp để Canxi dễ hấp thụ.
Cải thiện độ tơi xốp, thoáng khí của đất: Giúp rễ phát triển khỏe mạnh, tăng cường khả năng hút nước và dinh dưỡng.

5.5. Các Biện Pháp Canh Tác Hỗ Trợ

Cắt tỉa hợp lý: Tạo thông thoáng cho cây, giúp cây phát triển cân đối.
Kiểm soát sâu bệnh hại rễ: Bảo vệ bộ rễ để cây hấp thụ dinh dưỡng tốt.
Trồng giống kháng bệnh: Chọn các giống cây trồng ít mẫn cảm với thối đít quả (nếu có).

6. Kết Luận

Thối đít quả là triệu chứng bệnh sinh lý phổ biến, nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát một cách khoa học và bền vững thông qua chẩn đoán chính xác và ưu tiên các biện pháp phòng ngừa tổng hợp. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân, đặc biệt là vai trò của Canxi và quản lý nước, kiên trì áp dụng chiến lược canh tác bền vững, chúng ta có thể bảo vệ cây trồng hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại và kiến tạo một nền nông nghiệp thịnh vượng, thân thiện môi trường. congnghenongnghiep.vn cam kết cung cấp những kiến thức chuyên sâu để hỗ trợ bà con nông dân trên hành trình này.

Tags:Tưới Gốc Sức Khỏe Đất Magie Hấp Thụ Dinh Dưỡng Đạm

Bài Trước Đó