KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY CAM SÀNH HIỆU QUẢ

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 5

Tạo lúc : Sat, 28/06/2025 08:26

Cập nhật lúc : 08:26am 28/06/2025

THỂ LOẠIKỹ Thuật Canh Tác Cây Ăn Quả

Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Cây Cam Sành Hiệu Quả: Nâng Cao Năng Suất Vườn Cây Ăn Quả Giá Trị Cao

Cây cam sành (Citrus nobilis Lour.) là một trong những giống cam phổ biến và mang lại giá trị kinh tế đặc biệt cao ở Việt Nam. Với vỏ sần sùi màu xanh đậm khi non và chuyển cam sành đặc trưng khi chín, múi cam mọng nước, vị chua ngọt đậm đà, quả cam sành được ưa chuộng rộng rãi để ăn tươi, làm nước ép và chế biến. Để có một vườn cam sành năng suất cao và chất lượng quả đạt chuẩn, việc áp dụng đúng kỹ thuật trồng cây cam sành và chăm sóc cây cam sành là yếu tố then chốt. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ cung cấp hướng dẫn khoa học và chi tiết từ khâu chuẩn bị đến thu hoạch và bảo quản.

1. Giới Thiệu Chung Về Cây Cam Sành

Cây cam sành thuộc họ Cam chanh (Rutaceae), là cây thân gỗ nhỏ đến trung bình, thường cao từ 3-8m, tán lá xanh quanh năm. Cây có khả năng sinh trưởng mạnh và cho quả ổn định. Quả cam sành có hình tròn dẹt, vỏ dày, sần sùi, màu xanh sẫm khi còn non và chuyển sang màu cam sành đặc trưng khi chín, dễ bóc. Thịt quả màu vàng cam, nhiều nước, vị ngọt thanh, chua nhẹ. Cam sành ưa khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiều nắng và cần lượng mưa hoặc tưới tiêu đầy đủ.

2. Kỹ Thuật Gieo Trồng Cây Cam Sành

2.1. Chọn Giống và Thời Vụ

Chọn giống:
- Bạn nên chọn cây cam sành giống có nguồn gốc rõ ràng từ các vườn ươm uy tín, đảm bảo cây khỏe mạnh, không sâu bệnh, có thân thẳng, tán lá xanh tốt và bộ rễ phát triển đều.
- Ưu tiên cây ghép mắt hoặc chiết cành để đảm bảo giữ nguyên đặc tính di truyền của cây mẹ, cho quả sớm (2-3 năm sau trồng) và năng suất ổn định.
- Chọn giống cam sành phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của địa phương bạn và nhu cầu thị trường.
Thời vụ trồng:
- Thời điểm tốt nhất để trồng cây cam sành là vào đầu mùa mưa (khoảng tháng 5 - 7 dương lịch). Trồng vào thời điểm này giúp cây con có đủ độ ẩm tự nhiên để bén rễ và phát triển, giảm công tưới nước ban đầu và tránh sốc nhiệt.

2.2. Chuẩn Bị Đất Trồng

Cây cam sành phát triển tốt nhất trên đất phù sa màu mỡ, đất thịt pha cát, đất đỏ bazan, tơi xốp, giàu hữu cơ, thoát nước tốt và có độ pH từ 5.5 - 6.5. Cam sành không chịu được ngập úng.

Làm đất:
- Đối với diện tích lớn: Cày xới đất sâu 30-40cm, làm sạch cỏ dại, rễ cây và các tàn dư thực vật.
- Đào hố: Kích thước hố trồng tiêu chuẩn là 60x60x60 cm hoặc 80x80x80 cm đối với đất kém màu mỡ. Nên đào hố trước khi trồng 15-30 ngày để đất được phơi ải và diệt mầm bệnh.
Bón lót:
- Trộn đều đất với phân chuồng hoai mục (20-30 kg/hố), phân hữu cơ vi sinh (1-2 kg/hố) và vôi bột (0.5-1 kg/hố nếu đất chua). Có thể bổ sung thêm 0.5 kg super lân để cung cấp dinh dưỡng ban đầu và kích thích bộ rễ phát triển.
- Đổ hỗn hợp đất và phân xuống hố, vun cao hơn mặt đất tự nhiên một chút để tránh đọng nước và thối gốc.

2.3. Kỹ Thuật Trồng Cây Con

Khoảng cách trồng: Tùy thuộc vào hình thức canh tác.
- Trồng thâm canh: Hàng cách hàng 4-5m, cây cách cây 3.5-4.5m.
- Trồng truyền thống (cho cây lâu năm): Hàng cách hàng 6-7m, cây cách cây 5-6m.
Kỹ thuật trồng:
- Nhẹ nhàng cắt bỏ túi bầu hoặc tách bầu đất mà không làm vỡ bầu rễ.
- Đặt cây con vào giữa hố sao cho phần cổ rễ (mặt bầu) ngang bằng hoặc hơi cao hơn mặt đất tự nhiên để tránh bệnh thối gốc.
- Lấp đất và nén chặt xung quanh gốc.
- Tưới đẫm nước ngay sau khi trồng. Cắm cọc tre cố định thân cây con để tránh gió làm lung lay.

3. Chăm Sóc Cây Cam Sành

Chăm sóc cây cam sành đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt quyết định năng suất và chất lượng quả.

3.1. Tưới Nước

Giai đoạn cây con: Tưới đều đặn 1-2 lần/ngày trong mùa khô để duy trì độ ẩm ổn định, giúp cây bén rễ và phát triển mạnh.
Cây trưởng thành: Cây cam sành cần nhiều nước, đặc biệt vào mùa khô và các giai đoạn quan trọng như ra hoa, đậu quả và nuôi quả.
- Tưới đủ ẩm 2-3 ngày/lần tùy điều kiện thời tiết.
- Cần đặc biệt chú ý cung cấp đủ nước khi cây đang ra hoa và sau khi đậu quả để tránh rụng hoa, rụng quả non và ảnh hưởng đến kích thước, chất lượng quả.
- Trong mùa mưa, cần đảm bảo hệ thống thoát nước tốt để tránh ngập úng, gây thối rễ.

3.2. Bón Phân

Cây cam sành là cây ăn quả lâu năm, cần lượng dinh dưỡng lớn và cân đối. Bón phân định kỳ theo từng giai đoạn sẽ giúp cây ra hoa, đậu quả tốt và chất lượng quả cao.

Giai đoạn cây con (1-3 năm đầu):
- Bón phân NPK cân đối (ví dụ 16-16-8 hoặc 13-13-13) kết hợp với phân hữu cơ định kỳ 1-2 tháng/lần.
- Giúp cây phát triển thân, cành, lá khỏe mạnh, tạo khung tán vững chắc.
Giai đoạn kinh doanh (cây cho quả):
- Trước khi ra hoa (Tháng 11 - 1 dương lịch): Bón phân NPK có hàm lượng Kali và Lân cao (ví dụ 5-10-3 hoặc 6-12-6) để kích thích phân hóa mầm hoa, ra hoa đồng loạt và tăng tỷ lệ đậu quả.
- Sau khi đậu quả (Tháng 3 - 4): Bón NPK cân đối hoặc tăng cường Đạm (ví dụ NPK 20-20-15) để nuôi quả non phát triển nhanh.
- Giai đoạn quả lớn và trước thu hoạch (Tháng 6 - 8): Bón tăng cường Kali (Kali Sunfat) để tăng độ ngọt, màu sắc và chất lượng quả.
- Sau thu hoạch (Tháng 9 - 10): Bón phân hữu cơ (phân chuồng hoai mục, phân trùn quế) kết hợp NPK để phục hồi sức cây, tái tạo cành và chuẩn bị cho vụ tiếp theo.
Bón lá: Phun bổ sung phân bón lá chứa vi lượng (Bo, Kẽm, Đồng, Magie, Canxi) trong các giai đoạn ra hoa, đậu quả, quả lớn để tăng tỷ lệ đậu quả, chống rụng quả non và cải thiện chất lượng quả.

3.3. Cắt Tỉa, Tạo Tán

Tỉa cành tạo tán:
- Cây con: Cắt tỉa tạo khung thân chính và 3-4 cành cấp 1 khỏe mạnh, phân bố đều xung quanh thân để cây có tán cân đối, thông thoáng và dễ quản lý.
- Cây trưởng thành: Loại bỏ các cành khô, cành sâu bệnh, cành tăm, cành mọc vượt, cành mọc xiên, cành mọc trong tán không cho quả, cành sát mặt đất. Việc này giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi quả, tạo độ thông thoáng, hạn chế sâu bệnh và kích thích ra lộc mới mang hoa.
- Thực hiện sau mỗi vụ thu hoạch hoặc vào mùa khô.
Tỉa hoa, tỉa quả: Khi hoa hoặc quả non đậu quá nhiều trên một cành, cần tỉa bớt để tập trung dinh dưỡng nuôi những bông hoa khỏe mạnh và quả đạt kích thước, chất lượng tối ưu.

3.4. Bao Trái

Bao trái là biện pháp hiệu quả giúp bảo vệ quả cam sành khỏi côn trùng chích hút (ruồi vàng), sâu bệnh, sương muối, nắng gắt và hạn chế việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Đồng thời, giúp quả có vỏ đẹp, ít tỳ vết.
Thực hiện khi quả còn non (khoảng bằng quả cam) bằng túi chuyên dụng (túi giấy, túi vải không dệt).

3.5. Phòng Trừ Sâu Bệnh

Cây cam sành là đối tượng của nhiều loại sâu bệnh hại, đòi hỏi quản lý chặt chẽ theo nguyên tắc phòng trừ tổng hợp (IPM).

Sâu hại:
- Rệp sáp, rệp muội, rệp kim: Hút nhựa non, gây suy yếu cây.
- Sâu vẽ bùa: Gây hại lá non, làm lá xoăn.
- Nhện đỏ: Hút dịch tế bào, gây vàng lá, giảm quang hợp.
- Sâu đục thân, đục cành: Gây hại nghiêm trọng, có thể làm chết cây.
- Ruồi vàng đục quả: Gây thối rụng quả, giảm chất lượng nghiêm trọng.
- Biện pháp: Vệ sinh vườn, tỉa cành thông thoáng, sử dụng thiên địch, bao trái (biện pháp hiệu quả nhất cho ruồi vàng), bẫy dẫn dụ, phun thuốc sinh học hoặc hóa học đặc trị khi mật độ sâu cao.
Bệnh hại:
- Bệnh vàng lá Greening: Bệnh nguy hiểm do vi khuẩn, lây lan nhanh qua côn trùng chích hút (rầy chổng cánh), chưa có thuốc chữa hiệu quả.
- Bệnh loét cam (canker): Do vi khuẩn, gây vết loét trên lá, thân, quả.
- Bệnh chảy gôm: Gây thối vỏ thân, rễ.
- Bệnh thán thư, sẹo, phấn trắng: Gây hại trên lá, hoa, quả.
- Biện pháp: Chọn giống sạch bệnh, tiêu hủy cây bệnh nặng, vệ sinh vườn, thoát nước tốt, bón phân cân đối để tăng sức đề kháng. Sử dụng thuốc nấm chuyên dụng theo đúng khuyến cáo.

3.6. Làm Cỏ & Giữ Vệ Sinh Vườn

Thường xuyên làm sạch cỏ dại quanh gốc cây và trong vườn để tránh cạnh tranh dinh dưỡng và nơi trú ngụ của sâu bệnh.
Có thể phủ vật liệu hữu cơ (rơm rạ, vỏ cà phê) quanh gốc để giữ ẩm, hạn chế cỏ dại và cung cấp thêm chất hữu cơ cho đất.

4. Thu Hoạch Quả Cam Sành

4.1. Thời Điểm Thu Hoạch

Quả cam sành thường thu hoạch sau 8-10 tháng từ khi ra hoa, tùy giống và điều kiện thời tiết. Vụ cam sành chính thường vào cuối năm và đầu năm sau.

Dấu hiệu nhận biết: Quả đạt độ lớn tối đa, vỏ chuyển màu từ xanh sẫm sang màu cam sành đặc trưng, căng mọng, có độ nặng tay và mùi thơm đặc trưng.

4.2. Cách Thu Hoạch

Dùng kéo sắc cắt cuống quả, chừa lại một đoạn cuống nhỏ (khoảng 0.5-1cm) để quả tươi lâu hơn. Không giật hoặc bứt mạnh để tránh làm tổn thương quả và cành.
Nên thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát khi nhiệt độ thấp để quả giữ được độ tươi lâu hơn.
Xếp quả nhẹ nhàng vào sọt, thùng có lót vật liệu mềm, tránh xếp chồng quá cao gây dập nát, xây xát vỏ.

5. Bảo Quản Quả Cam Sành

5.1. Bảo Quản Tươi

Sau thu hoạch: Loại bỏ quả bị dập, sâu bệnh.
Nhiệt độ phòng: Để quả ở nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp. Cam sành có thể giữ tươi được từ 1-2 tuần.
Bảo quản lạnh: Đối với số lượng lớn hoặc muốn kéo dài thời gian bảo quản hơn, có thể bảo quản trong kho lạnh ở nhiệt độ 5-10°C và độ ẩm 85-90%.

5.2. Chế Biến và Bảo Quản Lâu Dài

Nước ép cam sành: Chế biến thành nước ép đóng chai/hộp.
Mứt vỏ cam sành: Tận dụng vỏ cam sành làm mứt, kẹo.
Tinh dầu cam sành: Chiết xuất từ vỏ cam, dùng trong công nghiệp thực phẩm, mỹ phẩm.
Cam sành sấy khô/sấy dẻo: Các lát cam sành sấy dẻo hoặc sấy giòn.

Kết Luận

Trồng và chăm sóc cây cam sành là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và áp dụng đúng kỹ thuật khoa học. Từ việc chọn giống chuẩn, chuẩn bị đất cẩn thận, bón phân đúng liều lượng, cắt tỉa tạo tán, bao trái, đến phòng trừ sâu bệnh nghiêm ngặt và thu hoạch đúng thời điểm, mỗi công đoạn đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng của quả cam sành. Với những kiến thức chuyên sâu và cập nhật từ congnghenongnghiep.vn, hy vọng bà con nông dân và các nhà vườn sẽ gặt hái được những vụ cam sành bội thu, góp phần đưa nông sản Việt Nam vươn xa trên thị trường quốc tế.

Tags:Quả Cam Gieo Trồng Hữu Cơ Cây Cam Sành

Bài Trước Đó

Bài Tiếp Theo