KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY MÍA (SACCHARUM OFFICINARUM) HIỆU QUẢ

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 7

Tạo lúc : Mon, 30/06/2025 07:37

Cập nhật lúc : 07:37am 30/06/2025

THỂ LOẠIKỹ Thuật Canh Tác Cây Công Nghiệp

Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Cây Mía (Saccharum officinarum) Hiệu Quả: Nâng Cao Năng Suất Đường Và Phát Triển Bền Vững

Cây mía (Saccharum officinarum) là một trong những cây công nghiệp quan trọng hàng đầu thế giới, đóng vai trò chủ lực trong ngành công nghiệp sản xuất đường, cồn và các sản phẩm sinh học khác. Ở Việt Nam, cây mía là cây trồng chủ lực tại nhiều tỉnh, mang lại giá trị kinh tế đáng kể cho bà con nông dân. Để có một vườn mía năng suất cao, chữ đường tốt và chất lượng đạt chuẩn, việc nắm vững kỹ thuật trồng cây mía và chăm sóc cây mía là yếu tố then chốt. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ cung cấp hướng dẫn khoa học và chi tiết từ khâu chuẩn bị đến thu hoạch và bảo quản.

1. Giới Thiệu Chung Về Cây Mía

Cây mía thuộc họ Lúa (Poaceae), là cây thân thảo sống lâu năm, nhưng thường được trồng và thu hoạch theo chu kỳ 1-2 năm. Cây có thân thẳng, rỗng ruột, nhiều đốt, lá dài, to. Thân mía chứa nhiều đường saccarose, là bộ phận chính được thu hoạch. Mía ra hoa dạng chùm bông (cờ mía). Mía ưa khí hậu nhiệt đới, ấm áp, nhiều nắng, lượng mưa dồi dào và đất màu mỡ, thoát nước tốt.

2. Kỹ Thuật Gieo Trồng Cây Mía

2.1. Chọn Giống và Thời Vụ

Chọn giống: Bạn nên chọn mía giống từ các vườn ươm uy tín hoặc từ những cây mía khỏe mạnh, không sâu bệnh, thân to mập, có nhiều mắt mầm rõ ràng. Giống mía có thể là hom mía (đoạn thân mía có mắt mầm) hoặc cây con. Ưu tiên các giống mía cao sản, chữ đường cao, kháng bệnh tốt và thích nghi với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu địa phương.
Thời vụ trồng: Thời điểm tốt nhất để trồng cây mía là vào đầu mùa mưa (khoảng tháng 3 - 5 dương lịch). Trồng vào thời điểm này giúp hom mía có đủ độ ẩm tự nhiên để nảy mầm và phát triển, giảm công tưới nước ban đầu và tránh sốc nhiệt.

2.2. Chuẩn Bị Đất Trồng

Cây mía phát triển tốt nhất trên đất phù sa, đất thịt pha cát hoặc đất đỏ bazan, tơi xốp, giàu hữu cơ, thoát nước tốt và có độ pH từ 6.0 - 7.0. Đất cần có khả năng giữ ẩm tốt.

Làm đất:
- Làm sạch: Dọn sạch cỏ dại, rễ cây và các tàn dư thực vật từ vụ trước.
- Cày xới/Lên luống/Làm rãnh: Cày xới đất sâu 25-35cm, làm cho đất thật tơi xốp. Có thể lên luống cao 20-30cm hoặc đào rãnh sâu 20-30cm, rộng 30-40cm để đặt hom mía.
Bón lót:
- Trộn đều đất với phân chuồng hoai mục (15-20 tấn/ha hoặc 1.5-2kg/m rãnh) hoặc phân hữu cơ vi sinh (1-2 kg/10m² luống) và vôi bột (0.3-0.5 kg/10m² luống nếu đất chua). Có thể bổ sung thêm super lân.
- Bón lót trước khi trồng 7-10 ngày để phân hoai mục và đất ổn định.

2.3. Kỹ Thuật Trồng Hom Mía

Xử lý hom: Hom mía (đoạn thân mía) cần dài khoảng 25-30cm, có 2-3 mắt mầm. Có thể ngâm hom trong dung dịch thuốc trừ nấm sinh học hoặc nước vôi trong 15-20 phút trước khi trồng để phòng bệnh và kích thích nảy mầm.
Khoảng cách trồng: Trồng theo hàng. Hàng cách hàng 1.0-1.2m. Hom cách hom 20-30cm (đặt 2-3 hom/hốc hoặc đặt liên tục trong rãnh).
Kỹ thuật trồng: Đặt hom mía nằm ngang trong rãnh hoặc hố đã chuẩn bị, phủ một lớp đất mỏng (5-10cm) và nén nhẹ. Tưới đẫm nước ngay sau khi trồng.

3. Chăm Sóc Cây Mía

Chăm sóc cây mía đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt giúp cây phát triển khỏe mạnh, cho chữ đường cao và đạt năng suất, chất lượng vượt trội.

3.1. Tưới Nước

Cây mía cần lượng nước đầy đủ và đều đặn, đặc biệt là trong giai đoạn mọc mầm, đẻ nhánh, vươn lóng và hình thành đường (giai đoạn sinh trưởng mạnh). Thiếu nước sẽ làm mía còi cọc, giảm chữ đường.
Tưới 1-2 lần/tuần vào mùa khô. Mùa mưa cần kiểm soát thoát nước tốt để tránh ngập úng.
Lưu ý: Giai đoạn mía chín (trước thu hoạch 1-2 tháng) cần giảm hoặc ngừng tưới nước để tăng hàm lượng đường trong thân.

3.2. Bón Phân

Mía cần nhiều dinh dưỡng, đặc biệt là Đạm (N) cho giai đoạn phát triển thân lá và Kali (K) để tích lũy đường. Bón phân định kỳ là rất cần thiết.

Bón thúc:
- Lần 1 (20-30 ngày sau trồng - khi mía có 3-5 lá thật): Bón thúc bằng phân hữu cơ hòa tan hoặc NPK cân đối (ví dụ 16-16-8). Kết hợp vun gốc lần 1.
- Lần 2 (60-70 ngày sau trồng - giai đoạn đẻ nhánh rộ): Bón thúc tăng cường Đạm (Urê) và Lân để mía đẻ nhánh khỏe, thân to. Kết hợp vun gốc lần 2.
- Lần 3 (120-150 ngày sau trồng - giai đoạn vươn lóng): Bón thúc tăng cường Kali (ví dụ Kali clorua/sunfat) và Đạm để mía vươn lóng nhanh, tích lũy đường.
- Trước thu hoạch 1-2 tháng: Ngừng bón phân hóa học.
Bón lá: Phun bổ sung phân bón lá chứa vi lượng (Bo, Kẽm, Magie) để tăng cường sức sống cho cây.

3.3. Vun Gốc & Tỉa Mầm/Lá Gốc

Vun gốc: Vun đất cao vào gốc mía 2-3 lần trong quá trình sinh trưởng. Việc này giúp cây mía đứng vững, chống đổ ngã, kích thích rễ phát triển và hạn chế cỏ dại.
Tỉa mầm/chồi: Tỉa bỏ các mầm yếu, chồi phụ mọc không đúng vị trí để tập trung dinh dưỡng nuôi thân chính.
Tỉa lá gốc: Bóc bỏ các lá mía già, khô, sâu bệnh ở gốc thân để tạo độ thông thoáng, hạn chế sâu bệnh.

3.4. Phòng Trừ Sâu Bệnh

Cây mía có thể bị một số loại sâu bệnh hại, cần quản lý chặt chẽ theo nguyên tắc phòng trừ tổng hợp (IPM).

Sâu hại:
- Sâu đục thân, đục mắt, đục ngọn: Gây hại nghiêm trọng đến thân, mắt và ngọn mía, làm giảm năng suất và chữ đường.
- Rệp sáp, rệp phấn: Hút nhựa cây, làm mía còi cọc.
- Biện pháp: Luân canh cây trồng, vệ sinh đồng ruộng, sử dụng thiên địch, bẫy dẫn dụ, phun thuốc sinh học hoặc hóa học đặc trị khi mật độ sâu cao.
Bệnh hại:
- Bệnh than đen (bệnh đóm đen): Gây đốm đen trên lá, thân.
- Bệnh đỏ thân (nấm): Gây đỏ ruột mía.
- Bệnh thối gốc, thối thân: Do nấm hoặc vi khuẩn khi đất úng nước.
- Biện pháp: Chọn giống kháng bệnh, tiêu hủy cây bệnh, vệ sinh đồng ruộng, đảm bảo thoát nước tốt, bón phân cân đối.

3.5. Làm Cỏ & Giữ Vệ Sinh Đồng Ruộng

Thường xuyên làm sạch cỏ dại trên luống và xung quanh gốc cây để tránh cạnh tranh dinh dưỡng và nơi trú ngụ của sâu bệnh, đặc biệt trong giai đoạn cây con.
Có thể phủ rơm rạ hoặc vật liệu hữu cơ trên mặt luống để giữ ẩm và hạn chế cỏ dại.

4. Thu Hoạch Mía

4.1. Thời Điểm Thu Hoạch

Cây mía thường thu hoạch sau 10-12 tháng trồng, tùy giống và mục đích sử dụng.

Dấu hiệu nhận biết: Lá mía bắt đầu vàng khô từ gốc lên ngọn. Thân mía cứng, có màu sáng bóng. Quan trọng nhất là đo chữ đường đạt mức tối ưu (sử dụng khúc xạ kế cầm tay).

4.2. Cách Thu Hoạch

Dùng dao hoặc máy thu hoạch mía chuyên dụng để cắt sát gốc mía.
Loại bỏ phần ngọn và lá khô.
Vận chuyển mía về nhà máy hoặc nơi tập kết nhanh chóng để tránh giảm chữ đường do quá trình hô hấp.
Nên thu hoạch vào ngày nắng ráo.

5. Bảo Quản Mía

5.1. Bảo Quản Mía Cây Tươi

Sau thu hoạch: Mía tươi cần được chế biến càng sớm càng tốt để tránh giảm chữ đường. Nếu chưa chế biến ngay, mía có thể được bó thành bó, đặt ở nơi thoáng mát, râm mát, có thể giữ được vài ngày.
Không nên để mía bị khô hoặc ngâm nước quá lâu vì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng đường.

5.2. Chế Biến và Bảo Quản Lâu Dài

Đường (saccarose): Là sản phẩm chính, được chế biến từ mía tươi tại các nhà máy đường. Đường thành phẩm được bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.
Mật mía: Nước mía ép được cô đặc thành mật mía.
Rượu, cồn: Từ mía lên men.
Mía sấy khô: Mía tươi có thể được thái lát và sấy khô để dùng làm nguyên liệu đồ uống hoặc ăn vặt.
Nước mía ép đóng chai: Nước mía tươi được ép, tiệt trùng và đóng chai để bảo quản lạnh.

Kết Luận

Trồng và chăm sóc cây mía là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và áp dụng đúng kỹ thuật khoa học, đặc biệt trong việc cung cấp dinh dưỡng đúng giai đoạn và quản lý sâu bệnh. Từ việc chọn giống, chuẩn bị đất và rãnh/luống cẩn thận, bón phân đúng liều lượng, tưới nước đầy đủ, đến quản lý dịch hại hiệu quả và thu hoạch đúng thời điểm, mỗi công đoạn đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng của cây mía. Với những kiến thức chuyên sâu và cập nhật từ congnghenongnghiep.vn, hy vọng bà con nông dân và các nhà vườn sẽ gặt hái được những vụ mía bội thu, góp phần vào sự phát triển bền vững của nông nghiệp Việt Nam và ngành công nghiệp đường.

Tags:Gieo Trồng Hữu Cơ Cây Mía

Bài Trước Đó

Bài Tiếp Theo