LAB (LACTIC ACID BACTERIA)

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 6

Tạo lúc : Wed, 02/07/2025 17:45

Cập nhật lúc : 17:45pm 02/07/2025

THỂ LOẠIChăm Sóc Đất Vi Sinh Vật Trong Nông Nghiệp

LAB (Lactic Acid Bacteria): Vi Khuẩn "Thần Kỳ" Thanh Lọc Môi Trường Và Nâng Cao Sức Khỏe Nông Nghiệp Bền Vững

Trong hệ sinh vật đất và các chế phẩm sinh học, LAB (Lactic Acid Bacteria) hay còn gọi là vi khuẩn axit lactic, là một nhóm vi sinh vật có lợi vô cùng quan trọng. Chúng không chỉ đóng vai trò then chốt trong quá trình lên men thực phẩm mà còn mang lại nhiều ứng dụng đột phá trong nông nghiệp, từ cải tạo đất, tăng cường sức khỏe cây trồng đến xử lý chất thải. Hiểu rõ về LAB, tầm quan trọng, cơ chế hoạt động và biện pháp sản xuất, ứng dụng khoa học là chìa khóa để kiến tạo một nền nông nghiệp thịnh vượng, thân thiện môi trường. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ trình bày một cách khoa học về LAB trong nông nghiệp.

1. Giới Thiệu Chung Về LAB (Lactic Acid Bacteria)

Đất là yếu tố quan trọng trong nông nghiệp. Đất được định nghĩa là hỗn hợp của chất vô cơ, mùn, nước và không khí. Đất tốt thực hiện tốt ba chức năng chính trong nông nghiệp, trong đó có việc giữ gìn và cung cấp chất dinh dưỡng. Đất sống tức là đất chứa vô vàn vi sinh vật.

LAB (Lactic Acid Bacteria - Vi khuẩn axit lactic) là một nhóm vi khuẩn Gram dương, kỵ khí tùy nghi (có thể sống có hoặc không có oxy), nổi tiếng với khả năng chuyển hóa đường (glucose) thành axit lactic thông qua quá trình lên men. Các chi phổ biến bao gồm Lactobacillus, Lactococcus, Pediococcus, Leuconostoc và Streptococcus. LAB có mặt rộng rãi trong tự nhiên, từ sữa chua, dưa muối đến đất và hệ tiêu hóa của sinh vật.

2. Tầm Quan Trọng Cốt Lõi Của LAB Đối Với Nông Nghiệp

LAB đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với nông nghiệp bền vững, mang lại nhiều lợi ích:

Cải thiện Sức khỏe Đất:
- Ổn định pH đất: Axit lactic và các axit hữu cơ khác do LAB tạo ra giúp điều chỉnh độ pH của đất, đặc biệt là đất kiềm hoặc đất trung tính, tạo môi trường thuận lợi cho nhiều vi sinh vật có lợi khác và tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây.
- Tăng cường phân giải hữu cơ: LAB thúc đẩy quá trình phân hủy chất hữu cơ, giúp chuyển hóa chất dinh dưỡng nhanh hơn và tạo mùn.
- Khử mùi và giảm khí độc: Phân bón và chất thải hữu cơ thường có mùi hôi do quá trình phân hủy yếm khí không hoàn toàn. LAB giúp kiểm soát mùi hôi và giảm phát thải các khí độc hại (như NH3, H2S) trong quá trình ủ phân hoặc xử lý chất thải.
Phòng trừ Sâu Bệnh Hại:
- Đối kháng mầm bệnh: Axit lactic và các chất kháng khuẩn do LAB sản xuất có khả năng ức chế sự phát triển của nhiều vi khuẩn và nấm gây bệnh trên cây trồng và trong đất. LAB giúp duy trì sự cân bằng vi sinh vật trong đất, hạn chế vi sinh vật gây bệnh.
- Kiểm soát côn trùng: Một số báo cáo cho thấy LAB có thể giúp xua đuổi hoặc ức chế một số loài côn trùng gây hại.
Thúc đẩy Sinh trưởng Cây Trồng:
- LAB có thể gián tiếp tăng cường hấp thụ dinh dưỡng của cây bằng cách tạo môi trường rễ thuận lợi và giúp hòa tan một số khoáng chất.
- Khi sử dụng trong ủ phân bón hữu cơ, LAB giúp tăng tốc độ lên men, tạo ra phân bón chất lượng cao hơn.
Cải thiện Sức khỏe Vật Nuôi: LAB được sử dụng làm chất bổ sung thức ăn chăn nuôi, giúp tăng cường hệ tiêu hóa, cải thiện sức khỏe đường ruột và tăng sức đề kháng cho vật nuôi.

3. Cơ Chế Hoạt Động Của LAB

LAB hoạt động chủ yếu thông qua quá trình lên men và sản xuất các axit hữu cơ, enzyme, và các chất chuyển hóa khác:

Sản xuất axit lactic: Đây là sản phẩm chính của quá trình lên men đường. Axit lactic làm giảm pH môi trường, ức chế sự phát triển của vi sinh vật gây hại.
Sản xuất bacteriocin: Một số chủng LAB sản xuất bacteriocin, là các peptide có hoạt tính kháng khuẩn mạnh.
Cạnh tranh: LAB cạnh tranh không gian và dinh dưỡng với các vi sinh vật gây hại.
Tiết enzyme: Giúp phân giải các chất hữu cơ phức tạp.

4. Kỹ Thuật Tự Làm Chế Phẩm LAB (Ví dụ cơ bản)

Một trong những lợi thế lớn của LAB là có thể tự sản xuất tại nhà với chi phí thấp:

4.1. Nguyên Liệu

Nước vo gạo (từ lần vo gạo thứ 2 hoặc 3, không dùng lần đầu vì chứa nhiều tạp chất).
Sữa tươi không đường hoặc sữa đã lên men (sữa chua không đường).
Chai/hũ nhựa hoặc thủy tinh sạch.

4.2. Quy Trình Làm

Bước 1 (Làm nước cốt LAB): Đong nước vo gạo vào chai/hũ sạch, không đậy kín (chỉ che bằng vải thưa để tránh bụi và cho không khí vào). Đặt ở nơi tối, mát mẻ khoảng 5-7 ngày. Nước vo gạo sẽ tách thành 3 lớp: lớp váng trắng trên cùng (nấm men), lớp nước màu vàng ở giữa (chứa LAB), và lớp cặn dưới đáy. Lấy lớp nước màu vàng ở giữa (nước cốt LAB).
Bước 2 (Nhân sinh khối LAB): Trộn nước cốt LAB với sữa tươi không đường (tỷ lệ 1:10, ví dụ 1 phần nước cốt LAB với 10 phần sữa). Đậy kín (nhưng có thể xì hơi nhẹ) và đặt ở nơi tối, mát khoảng 7-10 ngày. Sữa sẽ bị đông tụ, tách thành lớp váng trắng trên cùng và lớp nước màu vàng trong ở dưới. Lấy lớp nước màu vàng trong này, đây chính là chế phẩm LAB thành phẩm.

4.3. Bảo Quản

Chế phẩm LAB thành phẩm nên được bảo quản trong chai kín, đặt trong tủ lạnh. Có thể dùng được trong vài tháng.

5. Kỹ Thuật Ứng Dụng LAB Khoa Học Trong Nông Nghiệp

LAB có thể được ứng dụng rộng rãi và an toàn:

Phun qua lá: Pha loãng chế phẩm LAB (ví dụ 1:500 - 1:1000 với nước sạch) phun đều lên cây để tăng sức đề kháng, cải thiện quang hợp và xua đuổi côn trùng (thường kết hợp với FPJ, OHN). Giúp tăng khả năng bảo vệ cây khỏi bệnh nấm.
Tưới đất/Gốc: Pha loãng LAB tưới vào đất để cải tạo đất, tăng cường vi sinh vật có lợi, ổn định pH và ức chế mầm bệnh trong đất. Giúp tăng độ hòa tan của phân bón.
Ủ phân hữu cơ: Phối trộn LAB vào đống ủ phân chuồng, phân trộn để tăng tốc độ phân hủy, khử mùi hôi và tiêu diệt mầm bệnh. Giúp tăng tốc độ ủ phân hữu cơ.
Xử lý nước thải/chuồng trại: Dùng LAB để khử mùi hôi, phân giải chất hữu cơ trong chuồng trại chăn nuôi, ao nuôi.
Nước uống cho vật nuôi: Pha loãng LAB vào nước uống của vật nuôi giúp cải thiện hệ tiêu hóa, tăng sức đề kháng và giảm mùi hôi chất thải.

6. Lưu Ý Quan Trọng Khi Sử Dụng LAB

Sử dụng nước sạch: Không chứa clo hoặc đã khử clo để pha chế phẩm.
Không pha quá đặc: Luôn pha loãng theo tỷ lệ khuyến cáo để tránh gây hại cho cây.
Không trộn chung với hóa chất nông nghiệp: Cách ly thời gian sử dụng LAB với thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm hóa học.
Bảo quản đúng cách: LAB là vi sinh vật sống, cần được bảo quản ở nơi mát mẻ, tránh ánh nắng trực tiếp.

7. Kết Luận

LAB là vi khuẩn "thần kỳ", mang lại sức mạnh to lớn từ tự nhiên để kiến tạo nền nông nghiệp bền vững. Bằng cách hiểu rõ vai trò và áp dụng kỹ thuật sản xuất, sử dụng LAB một cách khoa học, chúng ta không chỉ cải thiện sức khỏe đất, cây trồng mà còn thanh lọc môi trường, giảm thiểu tác động tiêu cực và góp phần vào sự phát triển bền vững của nông nghiệp Việt Nam. congnghenongnghiep.vn cam kết cung cấp những kiến thức chuyên sâu để hỗ trợ bà con nông dân trên hành trình này.

Tags:Men Lab Tăng Khả Năng Hấp Thụ Hấp Thụ Dinh Dưỡng Đất Sống

Bài Trước Đó