KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY THANH LONG

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 5

Tạo lúc : Fri, 27/06/2025 21:03

Cập nhật lúc : 21:03pm 27/06/2025

THỂ LOẠIKỹ Thuật Canh Tác Cây Ăn Quả

Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Cây Thanh Long: Bí Quyết Cho Năng Suất Cao Và Xuất Khẩu Bền Vững

Cây thanh long (Hylocereus undatus) là loại cây ăn quả đặc trưng của vùng nhiệt đới, nổi tiếng với vẻ ngoài độc đáo và hương vị thanh mát, giàu dinh dưỡng. Ở Việt Nam, thanh long là cây trồng chủ lực, mang lại giá trị kinh tế khổng lồ, đặc biệt trong xuất khẩu. Để đạt được vườn thanh long năng suất cao, chất lượng quả vượt trội và đáp ứng tiêu chuẩn thị trường quốc tế, việc nắm vững kỹ thuật trồng cây thanh long và chăm sóc cây thanh long là vô cùng quan trọng. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ cung cấp hướng dẫn khoa học và chi tiết từ khâu chuẩn bị đến thu hoạch và bảo quản.

1. Giới Thiệu Chung Về Cây Thanh Long

Cây thanh long thuộc họ Xương rồng (Cactaceae), là loại cây thân leo, có rễ khí sinh bám vào trụ. Thân cây có 3 cạnh, màu xanh. Quả thanh long có vỏ màu hồng, đỏ hoặc vàng tươi, tai lá màu xanh, bên trong là thịt quả màu trắng, đỏ hoặc tím với nhiều hạt nhỏ li ti. Các giống thanh long phổ biến ở Việt Nam bao gồm: thanh long ruột trắng, thanh long ruột đỏ, thanh long ruột tím hồng, thanh long vàng, v.v. Thanh long ưa khí hậu nóng ẩm, nhiều nắng và đất thoát nước tốt.

2. Kỹ Thuật Gieo Trồng Cây Thanh Long

2.1. Chọn Giống và Thời Vụ

Chọn giống:
- Nên chọn cây thanh long giống từ các vườn ươm uy tín, đảm bảo hom giống (cành giâm) khỏe mạnh, không sâu bệnh, mập mạp, màu xanh đậm, có tuổi từ 1 năm trở lên và dài khoảng 40-60cm.
- Ưu tiên các giống có năng suất cao, chất lượng quả tốt, được thị trường ưa chuộng và phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương bạn.
Thời vụ trồng:
- Thời điểm tốt nhất để trồng cây thanh long là vào đầu mùa mưa (khoảng tháng 4 - 6 dương lịch). Trồng vào thời điểm này giúp hom giống có đủ độ ẩm tự nhiên để ra rễ và phát triển, giảm công tưới nước ban đầu và hạn chế sốc nhiệt.

2.2. Chuẩn Bị Trụ Trồng Và Đất

Cây thanh long là cây thân leo, cần có trụ bám để phát triển. Trụ có thể là trụ bê tông, gạch hoặc gỗ đã qua xử lý.

Chuẩn bị trụ:
- Kích thước trụ: Cao 1.8 - 2.2m (chôn sâu 0.5 - 0.7m), cạnh 15x15cm (trụ vuông) hoặc đường kính 15-20cm (trụ tròn).
- Phần đầu trụ có thể gắn thêm vòng sắt hoặc lốp xe để tạo không gian cho cành rũ xuống.
Làm đất:
- Cây thanh long phát triển tốt trên đất phù sa, đất thịt pha cát, đất đỏ bazan, tơi xốp, thoát nước tốt và giàu hữu cơ. Đất cần có độ pH từ 6.0 - 7.0.
- Đào hố: Đào hố quanh gốc trụ với kích thước 60x60x60 cm. Nên đào hố trước khi trồng 15-30 ngày để đất được phơi ải.
Bón lót:
- Trộn đều đất với phân chuồng hoai mục (15-20 kg/hố), phân hữu cơ vi sinh (1-2 kg/hố) và vôi bột (0.5 kg/hố nếu đất chua). Có thể bổ sung thêm 0.5 kg super lân để cung cấp dinh dưỡng ban đầu.
- Đổ hỗn hợp đất và phân xuống hố, vun cao hơn mặt đất tự nhiên một chút để tránh đọng nước.

2.3. Kỹ Thuật Trồng Hom Giống

Khoảng cách trồng: Tùy thuộc vào mật độ canh tác.
- Trụ cách trụ 2.5 - 3m, hàng cách hàng 3.5 - 4m (mật độ khoảng 800 - 1000 trụ/ha). Mỗi trụ thường trồng 3-4 hom.
Kỹ thuật trồng:
- Đặt hom giống sát trụ, phần gốc hom giâm sâu khoảng 5-10cm vào đất.
- Buộc hom vào trụ bằng dây mềm để cố định và giúp hom bám vào trụ khi phát triển.
- Tưới đẫm nước ngay sau khi trồng.

3. Chăm Sóc Cây Thanh Long

Chăm sóc cây thanh long đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt giúp cây phát triển khỏe mạnh, ra hoa đậu quả ổn định và cho năng suất, chất lượng vượt trội.

3.1. Tưới Nước

Giai đoạn cây con (đến khi cây leo lên trụ): Tưới đều đặn 1-2 lần/ngày để duy trì độ ẩm ổn định, giúp hom ra rễ và phát triển.
Cây trưởng thành: Cây thanh long cần đủ nước, đặc biệt vào mùa khô và các giai đoạn quan trọng như ra hoa, đậu quả và nuôi quả.
- Tưới đủ ẩm 2-3 ngày/lần tùy điều kiện thời tiết.
- Cần đặc biệt chú ý cung cấp đủ nước khi cây đang ra hoa và sau khi đậu quả để tránh rụng hoa, rụng quả non và ảnh hưởng đến kích thước, chất lượng quả.
- Trong mùa mưa, cần đảm bảo hệ thống thoát nước tốt, không để ngập úng vì thanh long rất sợ úng, dễ gây thối rễ.

3.2. Bón Phân

Cây thanh long là cây ăn quả cho thu hoạch liên tục, cần lượng dinh dưỡng lớn và cân đối. Bón phân định kỳ theo từng giai đoạn sinh trưởng là thiết yếu.

Giai đoạn cây con (đến khi leo lên đỉnh trụ):
- Bón phân NPK cân đối (ví dụ 16-16-8 hoặc 13-13-13) kết hợp với phân hữu cơ định kỳ 1 tháng/lần với liều lượng nhỏ.
- Giúp cây phát triển thân, cành, bộ rễ khỏe mạnh.
Giai đoạn ra hoa, đậu quả và nuôi quả:
- Trước khi ra hoa (tháng 10 - 11 dương lịch hoặc khi xử lý ra hoa nghịch vụ): Bón phân NPK có hàm lượng Lân (P) và Kali (K) cao (ví dụ 10-30-20 hoặc 6-12-6) để kích thích phân hóa mầm hoa. Kết hợp sử dụng đèn chiếu sáng vào ban đêm để kích thích ra hoa nghịch vụ.
- Sau khi đậu quả: Bón NPK cân đối hoặc tăng cường Đạm (ví dụ NPK 20-20-15) để nuôi quả non phát triển nhanh.
- Giai đoạn quả lớn và trước thu hoạch: Bón tăng cường Kali (Kali Sunfat) để tăng độ ngọt, màu sắc, trọng lượng và chất lượng quả.
- Sau mỗi đợt thu hoạch: Bón phân hữu cơ (phân chuồng hoai mục, phân trùn quế) kết hợp NPK để phục hồi sức cây, tái tạo cành và chuẩn bị cho đợt ra hoa tiếp theo.
Bón lá: Phun bổ sung phân bón lá chứa vi lượng (Bo, Kẽm, Đồng, Canxi) trong các giai đoạn ra hoa, đậu quả, quả lớn để tăng tỷ lệ đậu quả, chống rụng quả non và cải thiện chất lượng quả.

3.3. Cắt Tỉa, Tạo Cành

Cắt tỉa tạo tán:
- Khi hom leo đến đỉnh trụ, tiến hành bấm ngọn để cây phân nhánh, tạo thành tán rủ xuống. Chọn 3-4 cành cấp 1 khỏe mạnh, phân bố đều để làm cành mang quả.
- Thường xuyên cắt bỏ các cành già, cành bị sâu bệnh, cành ốm yếu, cành mọc lộn xộn hoặc cành đã cho quả nhiều vụ. Việc này giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi cành mới và quả.
Tỉa hoa, tỉa quả: Khi hoa quá dày hoặc quả non đậu quá nhiều, cần tỉa bớt để tập trung dinh dưỡng nuôi những bông hoa khỏe mạnh và quả đạt kích thước, chất lượng tối ưu. Mỗi chùm thường giữ 1-2 quả.

3.4. Thắp Đèn Kích Thích Ra Hoa Nghịch Vụ

Đối với canh tác thương phẩm, đặc biệt là thanh long ruột đỏ, việc thắp đèn vào ban đêm (từ 7-10 ngày liên tục, sau đó ngưng và có thể lặp lại nếu cần) là kỹ thuật quan trọng để kích thích cây ra hoa trái vụ, đáp ứng nhu cầu thị trường và tăng giá trị kinh tế.

3.5. Phòng Trừ Sâu Bệnh

Cây thanh long có thể bị một số loại sâu bệnh hại, cần quản lý chặt chẽ theo nguyên tắc phòng trừ tổng hợp (IPM).

Sâu hại:
- Kiến, rệp sáp: Hút nhựa non, làm giảm sức sống của cây và có thể lây lan bệnh.
- Bọ trĩ, nhện đỏ: Gây hại lá non, làm sần vỏ quả.
- Biện pháp: Vệ sinh vườn, sử dụng thiên địch, phun thuốc sinh học hoặc hóa học đặc trị khi mật độ sâu cao.
Bệnh hại:
- Bệnh đốm nâu (thán thư): Gây đốm nâu trên thân, cành, quả, làm giảm giá trị thương phẩm.
- Bệnh thối cành, thối rễ: Do nấm gây ra khi đất úng nước hoặc vườn ẩm thấp.
- Biện pháp: Vệ sinh vườn, cắt bỏ cành bệnh, thoát nước tốt, bón phân cân đối để tăng sức đề kháng. Sử dụng thuốc nấm chuyên dụng theo đúng khuyến cáo.

4. Thu Hoạch Quả Thanh Long

4.1. Thời Điểm Thu Hoạch

Quả thanh long thường thu hoạch sau 28-35 ngày từ khi hoa nở, tùy giống và điều kiện thời tiết.

Dấu hiệu nhận biết:
- Vỏ quả chuyển màu từ xanh sang hồng/đỏ (đối với giống ruột trắng/đỏ) hoặc vàng (đối với giống ruột vàng) đặc trưng của giống.
- Tai quả (lá) trên vỏ quả co lại, hơi khô ở đầu và chuyển màu từ xanh sang vàng hoặc đỏ.
- Quả căng tròn, có độ bóng nhất định.

4.2. Cách Thu Hoạch

Dùng kéo sắc cắt cuống quả, chừa lại một đoạn cuống khoảng 1-2cm và một phần tai lá để quả tươi lâu hơn.
Thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để quả giữ được độ tươi và màu sắc đẹp.
Xếp quả nhẹ nhàng vào sọt, thùng có lót vật liệu mềm, tránh xếp chồng quá cao gây dập nát vỏ.

5. Bảo Quản Quả Thanh Long

5.1. Bảo Quản Tươi

Sau thu hoạch: Loại bỏ quả bị dập, sâu bệnh.
Nhiệt độ phòng: Để ở nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp. Thanh long tươi có thể giữ được 3-5 ngày.
Bảo quản lạnh: Thanh long có thể bảo quản trong kho lạnh ở nhiệt độ 5-8°C và độ ẩm 90-95% để kéo dài thời gian bảo quản lên đến 2-4 tuần.

5.2. Chế Biến và Bảo Quản Lâu Dài

Thanh long sấy khô/sấy dẻo: Tạo ra sản phẩm ăn vặt và bảo quản được lâu.
Nước ép thanh long, sinh tố thanh long: Chế biến từ thịt quả.
Rượu thanh long: Lên men từ thịt quả.
Thanh long đông lạnh: Tách múi và cấp đông để bảo quản lâu dài.
Mỹ phẩm: Chiết xuất từ quả thanh long để làm nguyên liệu mỹ phẩm.

Kết Luận

Trồng và chăm sóc cây thanh long là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và áp dụng đúng kỹ thuật khoa học. Từ việc chọn giống chuẩn, chuẩn bị đất và trụ cẩn thận, bón phân đúng liều lượng, cắt tỉa tạo tán, đến phòng trừ sâu bệnh nghiêm ngặt và thu hoạch đúng thời điểm, mỗi công đoạn đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng của quả thanh long. Với những kiến thức chuyên sâu và cập nhật từ congnghenongnghiep.vn, hy vọng bà con nông dân và các nhà vườn sẽ gặt hái được những vụ thanh long bội thu, góp phần nâng tầm nông sản Việt Nam trên thị trường trong và ngoài nước.

Tags:Quả Thanh Long Gieo Trồng Hữu Cơ Cây Thanh Long

Bài Trước Đó

Bài Tiếp Theo