KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY ĐẬU PHỘNG (LẠC) HIỆU QUẢ

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 9

Tạo lúc : Mon, 30/06/2025 07:46

Cập nhật lúc : 07:46am 30/06/2025

THỂ LOẠIKỹ Thuật Canh Tác Cây Công Nghiệp

Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Đậu Phộng (Lạc) Hiệu Quả: Bí Quyết Cho Năng Suất Cao Và Hạt Chắc Mẩy

Đậu phộng (Arachis hypogaea), hay còn gọi là lạc, là loại cây lương thực và cây công nghiệp quan trọng, được yêu thích nhờ hạt béo ngậy, giàu protein và dầu thực vật. Từ việc ăn trực tiếp, chế biến dầu ăn đến làm bánh kẹo, thức ăn chăn nuôi, hạt đậu phộng mang lại giá trị kinh tế đáng kể cho bà con nông dân. Để có một vườn đậu phộng năng suất cao, hạt to, chắc mẩy và chất lượng tốt, việc nắm vững kỹ thuật trồng đậu phộng và chăm sóc đậu phộng là yếu tố then chốt. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ cung cấp hướng dẫn khoa học và chi tiết từ khâu chuẩn bị đến thu hoạch và bảo quản.

1. Giới Thiệu Chung Về Đậu Phộng

Cây đậu phộng thuộc họ Đậu (Fabaceae), là cây thân thảo sống một năm, thân bò hoặc thân đứng, có chiều cao khoảng 30-50cm. Cây có lá kép lông chim, hoa màu vàng nhỏ mọc ở nách lá. Đặc điểm độc đáo của đậu phộng là sau khi thụ phấn, bầu nhụy sẽ đâm sâu xuống đất để hình thành quả (củ) dưới lòng đất. Quả đậu phộng có vỏ cứng, bên trong chứa 1-4 hạt. Đậu phộng ưa khí hậu ấm áp, nhiều nắng và đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt.

2. Kỹ Thuật Gieo Trồng Đậu Phộng

2.1. Chọn Giống và Thời Vụ

Chọn giống: Bạn nên chọn hạt giống đậu phộng từ các nhà cung cấp uy tín, đảm bảo hạt giống có tỷ lệ nảy mầm cao, không sâu bệnh và phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương. Ưu tiên các giống đậu phộng có năng suất cao, hạt chắc, chất lượng dầu tốt và khả năng kháng bệnh.
Thời vụ trồng: Đậu phộng ưa ấm và nắng. Thời điểm lý tưởng nhất là vào đầu mùa mưa (khoảng tháng 3 - 5 dương lịch) và vụ thu đông (tháng 8 - 10 dương lịch). Tránh trồng vào thời điểm quá lạnh hoặc nắng nóng gay gắt kéo dài.

2.2. Chuẩn Bị Đất Trồng

Cây đậu phộng phát triển tốt nhất trên đất thịt nhẹ, đất cát pha hoặc đất phù sa, tơi xốp, giàu hữu cơ, thoát nước tốt và có độ pH từ 6.0 - 7.0. Điều quan trọng nhất là đất phải thật tơi xốp, không bị nén chặt để bầu nhụy dễ đâm xuống và củ phát triển.

Làm đất:
- Làm sạch: Dọn sạch cỏ dại, rễ cây và các tàn dư thực vật từ vụ trước.
- Cày xới/Lên luống: Cày xới đất sâu 20-30cm, làm cho đất thật tơi xốp và mịn. Lên luống cao 20-25cm, rộng 0.8 - 1.2m, rãnh luống rộng 25-30cm để đảm bảo thoát nước tốt và dễ chăm sóc.
Bón lót:
- Trộn đều đất với phân chuồng hoai mục (10-15 kg/10m² luống) hoặc phân hữu cơ vi sinh (1-2 kg/10m² luống) và vôi bột (0.3-0.5 kg/10m² luống nếu đất chua). Có thể bổ sung thêm super lân (0.3-0.5 kg/10m² luống) để kích thích bộ rễ và củ phát triển.
- Bón lót trước khi gieo trồng 7-10 ngày để phân hoai mục và đất ổn định.

2.3. Kỹ Thuật Gieo Hạt

Xử lý hạt: Hạt đậu phộng có thể ngâm trong nước ấm (2 sôi: 3 lạnh) khoảng 2-4 giờ để hạt hút đủ nước và nảy mầm nhanh hơn.
Cách gieo: Gieo hạt trực tiếp trên luống. Gieo 1-2 hạt/hốc, hốc cách hốc 20-25cm, hàng cách hàng 40-50cm. Sau khi gieo, phủ một lớp đất mỏng (khoảng 3-5cm) và tưới nước nhẹ nhàng.
Sau khi cây mọc, tỉa bỏ cây yếu, giữ lại 1-2 cây khỏe nhất mỗi hốc.

3. Chăm Sóc Đậu Phộng

Chăm sóc đậu phộng đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt giúp cây phát triển khỏe mạnh, cho nhiều củ to, chắc và đạt năng suất, chất lượng tốt.

3.1. Tưới Nước

Đậu phộng cần lượng nước đầy đủ và đều đặn, đặc biệt là trong giai đoạn ra hoa, đâm tia củ (bầu nhụy đâm xuống đất) và phát triển củ. Thiếu nước giai đoạn này sẽ làm củ nhỏ, lép.
Tưới 1-2 lần/ngày vào mùa khô. Mùa mưa cần kiểm soát thoát nước tốt để tránh ngập úng.
Sử dụng vòi phun nhẹ hoặc hệ thống tưới nhỏ giọt để nước thấm sâu vào đất mà không làm xói đất.

3.2. Bón Phân

Đậu phộng cần nhiều dinh dưỡng, đặc biệt là Kali (K) và Canxi (Ca) để củ phát triển tốt và hạt chắc mẩy. Do đậu phộng thuộc họ đậu nên có khả năng tự cố định Đạm từ không khí, lượng Đạm cần thiết ít hơn so với các loại cây khác. Bón phân định kỳ là rất cần thiết.

Bón thúc:
- Lần 1 (15-20 ngày sau gieo - khi cây có 3-4 lá thật): Bón thúc bằng phân hữu cơ hòa tan hoặc NPK cân đối (ví dụ 16-16-8). Kết hợp vun gốc lần 1.
- Lần 2 (40-50 ngày sau gieo - khi cây bắt đầu ra hoa và đâm tia củ): Bón thúc tăng cường Kali và đặc biệt là Canxi (ví dụ vôi bột rắc nhẹ hoặc phân Canxi Nitrat). Đây là giai đoạn cực kỳ quan trọng cho sự hình thành và phát triển của củ.
- Trước thu hoạch 20-30 ngày: Ngừng bón phân hóa học.
Bón lá: Phun bổ sung phân bón lá chứa vi lượng (Bo, Canxi) trong các giai đoạn ra hoa và hình thành củ để tăng tỷ lệ đậu củ và chất lượng hạt.

3.3. Vun Gốc & Lấp Tia Củ

Vun gốc: Vun đất cao vào gốc cây kết hợp các đợt bón phân. Việc này giúp cây đứng vững và tạo điều kiện cho các tia củ (bầu nhụy) dễ dàng đâm sâu xuống đất để hình thành củ.
Lấp tia củ: Sau khi bầu nhụy đã đâm xuống đất, phủ thêm một lớp đất tơi xốp hoặc vun gốc cao hơn để che kín phần bầu nhụy đang phát triển thành củ, tránh củ bị xanh và nhiễm độc.

3.4. Phòng Trừ Sâu Bệnh

Cây đậu phộng có thể bị một số loại sâu bệnh hại, cần quản lý chặt chẽ theo nguyên tắc phòng trừ tổng hợp (IPM).

Sâu hại:
- Rệp sáp, rệp muội: Hút nhựa cây non.
- Sâu khoang, sâu xanh: Ăn lá.
- Biện pháp: Luân canh cây trồng, vệ sinh đồng ruộng, sử dụng thiên địch, phun các chế phẩm sinh học từ tỏi, ớt, gừng hoặc dịch chiết neem.
Bệnh hại:
- Bệnh đốm lá (lạc đốm): Gây đốm trên lá, làm lá rụng sớm, ảnh hưởng đến năng suất.
- Bệnh héo xanh (vi khuẩn): Gây héo cây đột ngột.
- Bệnh thối gốc, thối củ: Do nấm hoặc vi khuẩn khi đất úng nước.
- Biện pháp: Chọn giống kháng bệnh, tiêu hủy cây bệnh, vệ sinh đồng ruộng, đảm bảo thoát nước tốt, bón phân cân đối.

3.5. Làm Cỏ & Giữ Vệ Sinh Đồng Ruộng

Thường xuyên làm sạch cỏ dại trên luống và xung quanh gốc cây để tránh cạnh tranh dinh dưỡng và nơi trú ngụ của sâu bệnh, đặc biệt trong giai đoạn cây con.
Có thể phủ rơm rạ hoặc vật liệu hữu cơ trên mặt luống để giữ ẩm và hạn chế cỏ dại.

4. Thu Hoạch Đậu Phộng

4.1. Thời Điểm Thu Hoạch

Đậu phộng thường thu hoạch sau 90-120 ngày từ khi gieo hạt, tùy giống và điều kiện thời tiết.

Dấu hiệu nhận biết: Phần lá phía trên bắt đầu vàng, héo úa và rụng. Khi nhổ thử vài cây, thấy đa số củ đã già, vỏ củ cứng, có vân nổi rõ, ruột hạt chắc và có màu sắc đặc trưng của giống.

4.2. Cách Thu Hoạch

Dừng tưới nước 7-10 ngày trước khi thu hoạch để đất khô ráo, củ dễ nhổ và sạch sẽ.
Dùng cuốc, máy nhổ hoặc nhổ thủ công cả cây lên. Cần nhẹ nhàng để tránh làm đứt củ còn sót lại trong đất.
Nên thu hoạch vào ngày nắng ráo, đất khô.
Sau khi nhổ, để cây đậu phộng trên mặt đất khoảng vài giờ dưới nắng nhẹ để củ khô ráo sơ bộ.
Hái củ khỏi cây, loại bỏ đất bám trên củ.
Xếp củ nhẹ nhàng vào sọt, bao tải, tránh xếp chồng quá cao gây dập nát.

5. Bảo Quản Đậu Phộng

5.1. Phơi Khô/Sấy Khô

Đây là bước cực kỳ quan trọng để bảo quản đậu phộng lâu dài và tránh nấm mốc (đặc biệt là aflatoxin).

Đậu phộng tươi sau khi thu hoạch cần được phơi khô hoặc sấy khô ngay lập tức cho đến khi đạt độ ẩm khoảng 8-10%. Có thể phơi trên sân bê tông, bạt sạch hoặc sử dụng máy sấy. Cần đảm bảo phơi khô đều, tránh ẩm ướt.
Đậu phộng khô có thể tách hạt để bảo quản riêng.

5.2. Bảo Quản Hạt Đậu Phộng

Hạt đậu phộng khô (chưa rang): Bảo quản trong bao tải đay (thoáng khí) hoặc thùng kín, đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp, tránh ẩm mốc và côn trùng. Hạt khô có thể bảo quản được 6-12 tháng hoặc hơn nếu điều kiện tốt.
Hạt đậu phộng rang/chế biến: Sau khi rang, để nguội hoàn toàn rồi cho vào hũ kín, bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát. Hạt đậu phộng rang có thể bảo quản được vài tuần đến 1-2 tháng.
Bảo quản lạnh: Đối với số lượng lớn hoặc muốn kéo dài thời gian bảo quản hơn, có thể bảo quản trong kho lạnh chuyên dụng.

Kết Luận

Trồng và chăm sóc đậu phộng là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và áp dụng đúng kỹ thuật khoa học, đặc biệt trong việc làm đất tơi xốp, cung cấp dinh dưỡng (Canxi) và quản lý nước. Từ việc chọn giống, chuẩn bị đất và luống cẩn thận, bón phân đúng liều lượng, tưới nước đầy đủ, đến quản lý dịch hại hiệu quả và thu hoạch, sơ chế đúng thời điểm, mỗi công đoạn đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng của hạt đậu phộng. Với những kiến thức chuyên sâu và cập nhật từ congnghenongnghiep.vn, hy vọng bạn sẽ gặt hái được những vụ đậu phộng bội thu, đảm bảo nguồn thực phẩm an toàn và góp phần vào sự phát triển bền vững của nông nghiệp Việt Nam.

Tags:Đậu Phộng Hệ Thống Tưới Chế Phẩm Sinh Học Gieo Trồng Hữu Cơ

Bài Trước Đó