KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY ĐÀO (PRUNUS PERSICA) HIỆU QUẢ

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 6

Tạo lúc : Sat, 28/06/2025 08:08

Cập nhật lúc : 08:08am 28/06/2025

THỂ LOẠIKỹ Thuật Canh Tác Cây Ăn Quả

Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Cây Đào (Prunus persica) Hiệu Quả: Nâng Cao Giá Trị Nông Sản Đặc Trưng

Cây đào (Prunus persica) không chỉ là biểu tượng của mùa xuân, mang ý nghĩa về sự may mắn và thịnh vượng trong văn hóa Việt Nam, mà còn là loại cây ăn quả được yêu thích với hương vị ngọt thơm, mọng nước. Ở Việt Nam, cây đào được trồng phổ biến để lấy quả và đặc biệt là hoa vào dịp Tết Nguyên Đán. Để có một vườn đào năng suất cao và chất lượng quả/hoa đạt chuẩn, việc nắm vững kỹ thuật trồng cây đào và chăm sóc cây đào là yếu tố then chốt. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ cung cấp hướng dẫn khoa học và chi tiết từ khâu chuẩn bị đến thu hoạch và bảo quản.

1. Giới Thiệu Chung Về Cây Đào

Cây đào thuộc họ Hoa hồng (Rosaceae), là cây thân gỗ nhỏ, rụng lá vào mùa đông. Cây thường cao từ 3-8m, có tán rộng. Hoa đào thường có màu hồng, đỏ hoặc trắng, nở rộ vào cuối đông đầu xuân. Quả đào hình tròn hoặc hơi thuôn, vỏ có lông tơ mịn (đào lông) hoặc nhẵn (đào trơn), màu vàng, hồng hoặc đỏ khi chín, thịt quả mềm, ngọt, thơm và chứa hạt cứng. Các giống đào phổ biến ở Việt Nam bao gồm: đào phai, đào bích, đào thất thốn (đào cảnh), và các giống đào ăn quả như đào Mộc Châu, đào Sapa, v.v. Đào ưa khí hậu ôn đới hoặc cận nhiệt đới, cần một giai đoạn mùa đông lạnh để phân hóa mầm hoa và ra hoa, đậu quả tốt.

2. Kỹ Thuật Gieo Trồng Cây Đào

2.1. Chọn Giống và Thời Vụ

Chọn giống:
- Bạn nên chọn cây đào giống từ các vườn ươm uy tín, đảm bảo cây khỏe mạnh, không sâu bệnh, có thân thẳng, tán lá xanh tốt và bộ rễ phát triển đều.
- Đào thường được nhân giống bằng phương pháp ghép hoặc chiết cành để đảm bảo giữ nguyên đặc tính di truyền của cây mẹ, cho hoa/quả sớm (2-3 năm sau trồng) và năng suất ổn định.
- Chọn giống đào phù hợp với mục đích trồng (lấy hoa hay lấy quả) và điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của địa phương bạn.
Thời vụ trồng:
- Thời điểm tốt nhất để trồng cây đào là vào mùa xuân (tháng 1 - 3 dương lịch), khi thời tiết mát mẻ và cây chuẩn bị ra lộc. Trồng vào thời điểm này giúp cây con có điều kiện thuận lợi để bén rễ và phát triển.

2.2. Chuẩn Bị Đất Trồng

Cây đào phát triển tốt nhất trên đất thịt nhẹ, đất cát pha, đất phù sa, tơi xốp, giàu hữu cơ, thoát nước tốt và có độ pH từ 5.5 - 6.5. Đào rất sợ ngập úng.

Làm đất:
- Đối với diện tích lớn: Cày xới đất sâu 30-40cm, làm sạch cỏ dại, rễ cây và các tàn dư thực vật.
- Đào hố: Kích thước hố trồng tiêu chuẩn là 60x60x60 cm. Nên đào hố trước khi trồng 15-30 ngày để đất được phơi ải và diệt mầm bệnh.
Bón lót:
- Trộn đều đất với phân chuồng hoai mục (15-20 kg/hố), phân hữu cơ vi sinh (1-2 kg/hố) và vôi bột (0.5 kg/hố nếu đất chua). Có thể bổ sung thêm 0.3-0.5 kg super lân để cung cấp dinh dưỡng ban đầu và kích thích bộ rễ phát triển.
- Đổ hỗn hợp đất và phân xuống hố, vun cao hơn mặt đất tự nhiên một chút để tránh đọng nước và thối gốc.

2.3. Kỹ Thuật Trồng Cây Con

Khoảng cách trồng: Tùy thuộc vào giống đào và hình thức canh tác.
- Hàng cách hàng 4-5m, cây cách cây 3-4m (mật độ khoảng 500-800 cây/ha).
Kỹ thuật trồng:
- Nhẹ nhàng cắt bỏ túi bầu hoặc tách bầu đất mà không làm vỡ bầu rễ.
- Đặt cây con vào giữa hố sao cho phần cổ rễ (mặt bầu) ngang bằng hoặc hơi cao hơn mặt đất tự nhiên để tránh bệnh thối gốc.
- Lấp đất và nén chặt xung quanh gốc.
- Tưới đẫm nước ngay sau khi trồng. Cắm cọc cố định thân cây con để tránh gió làm lung lay.

3. Chăm Sóc Cây Đào

Chăm sóc cây đào đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt giúp cây phát triển khỏe mạnh, ra hoa đậu quả ổn định và cho năng suất, chất lượng vượt trội.

3.1. Tưới Nước

Giai đoạn cây con: Tưới đều đặn 1-2 lần/ngày trong mùa khô để duy trì độ ẩm ổn định, giúp cây bén rễ và phát triển mạnh.
Cây trưởng thành: Cây đào cần đủ nước, đặc biệt vào các giai đoạn quan trọng: sau khi cắt tỉa và ra lộc, ra hoa, đậu quả và nuôi quả.
- Tưới đủ ẩm 2-3 ngày/lần tùy điều kiện thời tiết.
- Cần đặc biệt chú ý cung cấp đủ nước khi cây đang ra hoa và sau khi đậu quả để tránh rụng hoa, rụng quả non và ảnh hưởng đến kích thước, chất lượng quả.
- Trong mùa mưa, cần đảm bảo hệ thống thoát nước tốt, không để ngập úng.

3.2. Bón Phân

Cây đào là cây ăn quả/hoa thu hoạch theo mùa, cần lượng dinh dưỡng đầy đủ và cân đối. Bón phân định kỳ theo từng giai đoạn là thiết yếu.

Giai đoạn cây con (1-2 năm đầu):
- Bón phân NPK cân đối (ví dụ 16-16-8 hoặc 13-13-13) kết hợp với phân hữu cơ định kỳ 1-2 tháng/lần với liều lượng nhỏ.
- Giúp cây phát triển thân, lá, bộ rễ khỏe mạnh, tạo khung tán vững chắc.
Giai đoạn kinh doanh (cây cho hoa/quả):
- Sau thu hoạch (hoặc sau Tết đối với đào cảnh) và trước khi cắt tỉa: Bón phân hữu cơ (phân chuồng hoai mục, phân trùn quế) để phục hồi sức cây và chuẩn bị cho đợt ra lộc mới.
- Trước khi ra hoa (giai đoạn phân hóa mầm hoa - khoảng tháng 10 - 11 dương lịch): Bón phân NPK có hàm lượng Lân (P) và Kali (K) cao (ví dụ 10-30-20 hoặc 6-12-6) để kích thích cây phân hóa mầm hoa, ra hoa đồng loạt.
- Sau khi đậu quả (đối với đào ăn quả): Bón NPK cân đối hoặc tăng cường Kali (K) để nuôi quả lớn nhanh, tăng độ ngọt, giòn và chất lượng quả.
Bón lá: Phun bổ sung phân bón lá chứa vi lượng (Bo, Kẽm, Đồng, Magie, Canxi) trong các giai đoạn ra hoa, đậu quả, quả lớn để tăng tỷ lệ đậu quả, chống rụng quả non và cải thiện chất lượng hoa/quả.

3.3. Cắt Tỉa, Tạo Tán

Tỉa cành tạo tán:
- Cây con: Cắt tỉa tạo khung thân chính và 3-4 cành cấp 1 khỏe mạnh, phân bố đều xung quanh thân để cây có tán cân đối, thông thoáng và dễ quản lý.
- Cây trưởng thành: Cắt tỉa các cành khô, cành sâu bệnh, cành tăm, cành mọc vượt, cành mọc xiên, cành mọc trong tán không cho hoa/quả. Việc này giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi hoa/quả, tạo độ thông thoáng, hạn chế sâu bệnh và kích thích ra lộc mới.
- Thực hiện sau mỗi vụ thu hoạch (hoặc sau Tết đối với đào cảnh), khi cây rụng lá vào mùa đông.
Tỉa hoa, tỉa quả: Khi hoa hoặc quả non đậu quá nhiều trên một cành, cần tỉa bớt để tập trung dinh dưỡng nuôi những bông hoa khỏe mạnh và quả đạt kích thước, chất lượng tối ưu.

3.4. Khoanh Cành/Đốt Hàng (Đối với Đào Cảnh)

Để kích thích đào ra hoa đúng dịp Tết, có thể áp dụng kỹ thuật khoanh cành (bóc một vòng vỏ mỏng trên cành) hoặc đốt gốc vào thời điểm phù hợp (thường vào tháng 8-10 âm lịch tùy vùng và giống đào) để ức chế sinh trưởng, thúc đẩy phân hóa mầm hoa.

3.5. Phòng Trừ Sâu Bệnh

Cây đào có thể bị một số loại sâu bệnh hại, cần quản lý chặt chẽ theo nguyên tắc phòng trừ tổng hợp (IPM).

Sâu hại:
- Rệp sáp, rệp muội: Hút nhựa non, gây suy yếu cây.
- Sâu đục thân, đục cành: Gây hại đến cấu trúc cây.
- Bọ trĩ, nhện đỏ: Gây hại lá non, hoa, quả non.
- Ruồi vàng đục quả: Gây hại nghiêm trọng nhất, làm thối rụng quả, giảm chất lượng (đối với đào ăn quả).
- Biện pháp: Vệ sinh vườn, tỉa cành thông thoáng, sử dụng thiên địch, bao trái (đối với đào ăn quả), bẫy dẫn dụ, phun thuốc sinh học hoặc hóa học đặc trị khi mật độ sâu cao.
Bệnh hại:
- Bệnh xoăn lá đào: Gây biến dạng lá, làm giảm khả năng quang hợp.
- Bệnh thán thư: Gây đốm đen trên lá, hoa, quả.
- Bệnh chảy gôm: Gây thối vỏ thân, chảy nhựa.
- Bệnh thối rễ: Do nấm hoặc úng nước.
- Biện pháp: Vệ sinh vườn, cắt tỉa cành bệnh, thoát nước tốt, bón phân cân đối để tăng sức đề kháng. Sử dụng thuốc nấm chuyên dụng theo đúng khuyến cáo.

3.6. Làm Cỏ & Giữ Vệ Sinh Vườn

Thường xuyên làm sạch cỏ dại quanh gốc cây và trong vườn để tránh cạnh tranh dinh dưỡng và nơi trú ngụ của sâu bệnh.
Có thể phủ vật liệu hữu cơ (rơm rạ, vỏ cà phê) quanh gốc để giữ ẩm, hạn chế cỏ dại và cung cấp thêm chất hữu cơ cho đất.

4. Thu Hoạch Cây Đào

4.1. Thời Điểm Thu Hoạch

Đào ăn quả: Thường thu hoạch vào mùa hè (khoảng tháng 5 - 8 dương lịch), tùy giống.
- Dấu hiệu nhận biết: Quả đạt độ lớn tối đa, vỏ chuyển màu vàng, hồng hoặc đỏ đặc trưng, mềm nhẹ khi nắn, có mùi thơm.
Đào cảnh (hoa đào): Thu hoạch (cắt cành) vào dịp cận Tết Nguyên Đán (tháng 12 âm lịch đến tháng 1 dương lịch).

4.2. Cách Thu Hoạch

Đào ăn quả: Dùng kéo sắc cắt cuống quả, chừa lại một đoạn cuống nhỏ. Không giật mạnh để tránh làm tổn thương quả và cành.
Đào cảnh: Cắt cành theo ý muốn để tạo dáng cho cây hoặc cắt cả cây (đối với đào thế nhỏ).
Thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.
Xếp quả/cành hoa nhẹ nhàng vào sọt, thùng có lót vật liệu mềm, tránh dập nát.

5. Bảo Quản Cây Đào

5.1. Bảo Quản Tươi

Quả đào: Sau thu hoạch, loại bỏ quả dập, sâu bệnh. Để ở nơi thoáng mát, khô ráo. Đào chín có thể bảo quản trong tủ lạnh (ngăn mát) ở nhiệt độ 0-5°C trong 1-2 tuần.
Hoa đào (cành/cây):
- Đối với cành đào: Cắm vào bình nước sạch, thay nước hàng ngày, có thể thêm B1 hoặc thuốc dưỡng hoa.
- Đối với cây đào nguyên cây: Tưới nước đủ ẩm gốc, có thể phun sương lên nụ và hoa.

5.2. Chế Biến và Bảo Quản Lâu Dài (Đối với quả đào)

Đào ngâm: Chế biến đào thành đào ngâm siro đóng hộp.
Mứt đào, ô mai đào: Từ phần thịt quả đào.
Nước ép đào, siro đào: Chế biến từ thịt quả.
Đào sấy khô/sấy dẻo: Tạo ra sản phẩm ăn vặt.
Đào đông lạnh: Cắt miếng rồi cấp đông để dùng dần.

Kết Luận

Trồng và chăm sóc cây đào là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và áp dụng đúng kỹ thuật khoa học, đặc biệt trong việc điều khiển ra hoa đối với đào cảnh và quản lý sâu bệnh. Từ việc chọn giống chuẩn, chuẩn bị đất cẩn thận, bón phân đúng liều lượng, cắt tỉa tạo tán, đến phòng trừ sâu bệnh hiệu quả và thu hoạch đúng thời điểm, mỗi công đoạn đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng của quả đào hoặc hoa đào. Với những kiến thức chuyên sâu và cập nhật từ congnghenongnghiep.vn, hy vọng bà con nông dân và các nhà vườn sẽ gặt hái được những thành quả tốt đẹp, góp phần vào sự phát triển của nông sản Việt Nam và gìn giữ nét văn hóa truyền thống.

Tags:Gieo Trồng Hữu Cơ Cây Đào Quả Đào

Bài Trước Đó

Bài Tiếp Theo