KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY MẬN (PRUNUS SALICINA) HIỆU QUẢ

Người đăng : Nông Nghiệp

Lượt xem : 6

Tạo lúc : Sat, 28/06/2025 08:06

Cập nhật lúc : 08:06am 28/06/2025

THỂ LOẠIKỹ Thuật Canh Tác Cây Ăn Quả

Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Cây Mận (Prunus salicina) Hiệu Quả: Nâng Cao Năng Suất Cho Quả Ngọt Giòn

Cây mận (Prunus salicina), còn gọi là mận hậu, mận Tam Hoa, là loại cây ăn quả ôn đới hoặc cận nhiệt đới được trồng phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh phía Bắc. Với hương vị chua ngọt đặc trưng, giòn và mọng nước, quả mận không chỉ là món tráng miệng hấp dẫn mà còn mang lại giá trị kinh tế cao cho bà con nông dân. Để có một vườn mận năng suất cao và chất lượng quả tốt, việc nắm vững kỹ thuật trồng cây mận và chăm sóc cây mận là yếu tố then chốt. Bài viết này từ congnghenongnghiep.vn sẽ cung cấp hướng dẫn khoa học và chi tiết từ khâu chuẩn bị đến thu hoạch và bảo quản.

1. Giới Thiệu Chung Về Cây Mận

Cây mận thuộc họ Hoa hồng (Rosaceae), là cây thân gỗ nhỏ, có thể cao từ 5-10m, rụng lá vào mùa đông. Lá mận hình bầu dục, mép có răng cưa. Quả mận hình tròn hoặc bầu dục, vỏ mỏng màu xanh, đỏ hoặc tím khi chín, thịt quả màu vàng hoặc đỏ, giòn, nhiều nước và có vị chua ngọt hài hòa. Các giống mận phổ biến ở Việt Nam bao gồm: mận hậu, mận Tam Hoa, mận Tả Van, mận cơm, v.v. Mận ưa khí hậu mát mẻ, có sự phân hóa mùa rõ rệt (đặc biệt là mùa đông lạnh) để cây phân hóa mầm hoa tốt và ra hoa, đậu quả. Đất tơi xốp, thoát nước tốt là điều kiện lý tưởng.

2. Kỹ Thuật Gieo Trồng Cây Mận

2.1. Chọn Giống và Thời Vụ

Chọn giống:
- Bạn nên chọn cây mận giống từ các vườn ươm uy tín, đảm bảo cây khỏe mạnh, không sâu bệnh, có thân thẳng, tán lá xanh tốt và bộ rễ phát triển đều.
- Ưu tiên cây ghép để đảm bảo giữ nguyên đặc tính di truyền của cây mẹ, cho quả sớm (2-3 năm sau trồng) và năng suất ổn định.
- Chọn giống mận phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của địa phương bạn và nhu cầu thị trường.
Thời vụ trồng:
- Thời điểm tốt nhất để trồng cây mận là vào đầu mùa xuân (tháng 1 - 3 dương lịch), khi thời tiết mát mẻ và cây chuẩn bị ra lộc. Trồng vào thời điểm này giúp cây con có điều kiện thuận lợi để bén rễ và phát triển, chuẩn bị cho mùa ra hoa kết trái.

2.2. Chuẩn Bị Đất Trồng

Cây mận phát triển tốt nhất trên đất thịt nhẹ, đất cát pha, đất đỏ bazan, tơi xốp, giàu hữu cơ, thoát nước tốt và có độ pH từ 5.5 - 6.5. Mận không chịu được ngập úng.

Làm đất:
- Đối với diện tích lớn: Cày xới đất sâu 30-40cm, làm sạch cỏ dại, rễ cây và các tàn dư thực vật.
- Đào hố: Kích thước hố trồng tiêu chuẩn là 60x60x60 cm. Nên đào hố trước khi trồng 15-30 ngày để đất được phơi ải và diệt mầm bệnh.
Bón lót:
- Trộn đều đất với phân chuồng hoai mục (15-20 kg/hố), phân hữu cơ vi sinh (1-2 kg/hố) và vôi bột (0.5 kg/hố nếu đất chua). Có thể bổ sung thêm 0.3-0.5 kg super lân để cung cấp dinh dưỡng ban đầu và kích thích bộ rễ phát triển.
- Đổ hỗn hợp đất và phân xuống hố, vun cao hơn mặt đất tự nhiên một chút để tránh đọng nước và thối gốc.

2.3. Kỹ Thuật Trồng Cây Con

Khoảng cách trồng: Tùy thuộc vào giống mận và hình thức canh tác.
- Hàng cách hàng 4-5m, cây cách cây 3-4m (mật độ khoảng 500-800 cây/ha).
Kỹ thuật trồng:
- Nhẹ nhàng cắt bỏ túi bầu hoặc tách bầu đất mà không làm vỡ bầu rễ.
- Đặt cây con vào giữa hố sao cho phần cổ rễ (mặt bầu) ngang bằng hoặc hơi cao hơn mặt đất tự nhiên để tránh bệnh thối gốc.
- Lấp đất và nén chặt xung quanh gốc.
- Tưới đẫm nước ngay sau khi trồng. Cắm cọc cố định thân cây con để tránh gió làm lung lay.

3. Chăm Sóc Cây Mận

Chăm sóc cây mận đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt giúp cây phát triển khỏe mạnh, ra hoa đậu quả ổn định và cho năng suất, chất lượng vượt trội.

3.1. Tưới Nước

Giai đoạn cây con: Tưới đều đặn 1-2 lần/ngày trong mùa khô để duy trì độ ẩm ổn định, giúp cây bén rễ và phát triển mạnh.
Cây trưởng thành: Cây mận cần đủ nước, đặc biệt vào các giai đoạn quan trọng: sau khi cắt tỉa và ra lộc, ra hoa, đậu quả và nuôi quả.
- Tưới đủ ẩm 2-3 ngày/lần tùy điều kiện thời tiết.
- Cần đặc biệt chú ý cung cấp đủ nước khi cây đang ra hoa và sau khi đậu quả để tránh rụng hoa, rụng quả non và ảnh hưởng đến kích thước, chất lượng quả.
- Trong mùa mưa, cần đảm bảo hệ thống thoát nước tốt, không để ngập úng.

3.2. Bón Phân

Cây mận là cây ăn quả thu hoạch theo mùa, cần lượng dinh dưỡng đầy đủ và cân đối. Bón phân định kỳ theo từng giai đoạn là thiết yếu.

Giai đoạn cây con (1-2 năm đầu):
- Bón phân NPK cân đối (ví dụ 16-16-8 hoặc 13-13-13) kết hợp với phân hữu cơ định kỳ 1-2 tháng/lần với liều lượng nhỏ.
- Giúp cây phát triển thân, lá, bộ rễ khỏe mạnh, tạo khung tán vững chắc.
Giai đoạn kinh doanh (cây cho quả):
- Sau thu hoạch và trước khi cắt tỉa: Bón phân hữu cơ (phân chuồng hoai mục, phân trùn quế) để phục hồi sức cây và chuẩn bị cho đợt ra lộc mới.
- Trước khi ra hoa (sau khi rụng lá và ra lộc mới): Bón phân NPK có hàm lượng Lân (P) và Kali (K) cao (ví dụ 10-30-20 hoặc 6-12-6) để kích thích phân hóa mầm hoa, ra hoa đồng loạt và tăng tỷ lệ đậu quả.
- Sau khi đậu quả và nuôi quả: Bón NPK cân đối hoặc tăng cường Kali (K) để nuôi quả lớn nhanh, tăng độ ngọt, giòn và chất lượng quả.
Bón lá: Phun bổ sung phân bón lá chứa vi lượng (Bo, Kẽm, Đồng, Magie, Canxi) trong các giai đoạn ra hoa, đậu quả, quả lớn để tăng tỷ lệ đậu quả, chống rụng quả non và cải thiện chất lượng quả.

3.3. Cắt Tỉa, Tạo Tán

Tỉa cành tạo tán:
- Cây con: Cắt tỉa tạo khung thân chính và 3-4 cành cấp 1 khỏe mạnh, phân bố đều xung quanh thân để cây có tán cân đối, thông thoáng.
- Cây trưởng thành: Cắt tỉa các cành khô, cành sâu bệnh, cành tăm, cành mọc vượt, cành mọc xiên, cành mọc trong tán không cho quả. Việc này giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi quả, tạo độ thông thoáng, hạn chế sâu bệnh và kích thích ra lộc mới mang hoa.
- Thực hiện sau mỗi vụ thu hoạch, khi cây rụng lá vào mùa đông.
Tỉa hoa, tỉa quả: Khi hoa hoặc quả non đậu quá nhiều trên một cành, cần tỉa bớt để tập trung dinh dưỡng nuôi những bông hoa khỏe mạnh và quả đạt kích thước, chất lượng tối ưu.

3.4. Phòng Trừ Sâu Bệnh

Cây mận có thể bị một số loại sâu bệnh hại, cần quản lý chặt chẽ theo nguyên tắc phòng trừ tổng hợp (IPM).

Sâu hại:
- Rệp sáp, rệp muội: Hút nhựa non, gây suy yếu cây.
- Sâu đục thân, đục cành: Gây hại đến cấu trúc cây.
- Ruồi vàng đục quả: Gây hại nghiêm trọng nhất, làm thối rụng quả, giảm chất lượng và giá trị thương phẩm.
- Biện pháp: Vệ sinh vườn, tỉa cành thông thoáng, sử dụng thiên địch, bao trái (tùy chọn và quy mô), bẫy dẫn dụ, phun thuốc sinh học hoặc hóa học đặc trị khi mật độ sâu cao.
Bệnh hại:
- Bệnh thán thư: Gây đốm đen trên lá, hoa, quả, làm rụng hoa, thối quả.
- Bệnh ghẻ (sẹo): Gây sần sùi trên lá, thân, quả.
- Bệnh chảy gôm: Gây thối vỏ thân, rễ.
- Biện pháp: Vệ sinh vườn, cắt tỉa cành bệnh, thoát nước tốt, bón phân cân đối để tăng sức đề kháng. Sử dụng thuốc nấm chuyên dụng theo đúng khuyến cáo.

3.5. Làm Cỏ & Giữ Vệ Sinh Vườn

Thường xuyên làm sạch cỏ dại quanh gốc cây và trong vườn để tránh cạnh tranh dinh dưỡng và nơi trú ngụ của sâu bệnh.
Có thể phủ vật liệu hữu cơ (rơm rạ, vỏ cà phê) quanh gốc để giữ ẩm, hạn chế cỏ dại và cung cấp thêm chất hữu cơ cho đất.

4. Thu Hoạch Quả Mận

4.1. Thời Điểm Thu Hoạch

Quả mận thường thu hoạch sau 2-3 tháng từ khi đậu quả, tùy giống và điều kiện thời tiết. Mùa thu hoạch chính thường vào khoảng tháng 4 - 6 dương lịch.

Dấu hiệu nhận biết:
- Vỏ quả chuyển màu đỏ tươi hoặc tím sẫm đặc trưng của giống, căng bóng.
- Quả có độ cứng vừa phải, khi nắn nhẹ có độ đàn hồi.
- Có mùi thơm nhẹ, vị chua ngọt hài hòa.

4.2. Cách Thu Hoạch

Dùng kéo sắc cắt cuống quả, chừa lại một đoạn cuống nhỏ (khoảng 0.5-1cm) để quả tươi lâu hơn. Không giật hoặc bứt mạnh để tránh làm tổn thương quả và cành.
Thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để quả giữ được độ tươi và chất lượng tốt nhất.
Xếp quả nhẹ nhàng vào sọt, thùng có lót vật liệu mềm, tránh xếp chồng quá cao gây dập nát.

5. Bảo Quản Quả Mận

5.1. Bảo Quản Tươi

Sau thu hoạch: Loại bỏ quả bị dập, sâu bệnh.
Nhiệt độ phòng: Để ở nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp. Mận tươi có thể giữ được 2-4 ngày.
Bảo quản lạnh: Mận có thể bảo quản trong tủ lạnh (ngăn mát) ở nhiệt độ 5-10°C để kéo dài thời gian bảo quản lên đến 1-2 tuần. Nên đựng trong túi nilon có lỗ thông hơi hoặc hộp kín.

5.2. Chế Biến và Bảo Quản Lâu Dài

Mận sấy dẻo: Phương pháp phổ biến giúp bảo quản mận lâu dài, tạo ra sản phẩm ăn vặt được ưa chuộng.
Mứt mận: Nấu mận với đường để làm mứt.
Ô mai mận: Chế biến mận thành ô mai.
Nước ép mận, siro mận: Chế biến từ thịt quả.
Mận đông lạnh: Cắt miếng rồi cấp đông để dùng dần.

Kết Luận

Trồng và chăm sóc cây mận là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và áp dụng đúng kỹ thuật khoa học. Từ việc chọn giống chuẩn, chuẩn bị đất cẩn thận, bón phân đúng liều lượng, cắt tỉa tạo tán, đến phòng trừ sâu bệnh hiệu quả và thu hoạch đúng thời điểm, mỗi công đoạn đều ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng của quả mận. Với những kiến thức chuyên sâu và cập nhật từ congnghenongnghiep.vn, hy vọng bà con nông dân và các nhà vườn sẽ gặt hái được những vụ mận bội thu, góp phần vào sự phát triển của nông sản Việt Nam trên thị trường.

Tags:Gieo Trồng Hữu Cơ Cây Mận Quả Mận

Bài Trước Đó

Bài Tiếp Theo